نگاهي به كتاب«شرح حديث جنود عقل و جهل» - صفحه 196

در صورت غضب و انتقام, جلوه نموده: «ولكم فى القصاص حياة يا أولى الألباب». ۱
و جهنّم از ديدگاه امام(ره) چنين است:
رحمتى است در صورت غضب, براى كسانى كه لياقت رسيدن به سعادت دارند. اگر تخليصات و تطهيراتى كه در جهنّم مى شود نبود, هرگز روى سعادت را آن اشخاص نمى ديدند. ۲
جهنّم, باطنش صورت لطف و رحمت الهى است كه براى تخليص مؤمنانِ معصيت كار و رساندن آنها به سعادت ابد, چاره منحصره است; زيرا كه فطرت مخموره صافيه انسان, چون طلايى است كه در ايّام عمر, آن را مغشوش و مخلوط به مس نموده باشيم. بايد آن طلا را با كوره ها و آتشهاى ذوب كننده, خالص نمود و از غلّ و غش, بيرون آورد: «الناس معادن كمعادن الذهب والفضة». پس جهنّم براى كسانى كه فطرتشان بكلّى محجوب نشده و به كفر و جهود و نفاق نرسيده باشند, رحمت است در صورت غضب. ۳
و اگر جهنّم براى كسانى كه فطرتشان بكلّى محجوب شده, سراسرْ غضب الهى است, باز بدان جهت است كه چنين كسانى در چهره جانشان, روزنه اى براى بهره مندى از رحمت الهى باقى نگذاشته اند.
نتيجه قابل توجّهى كه حضرت امام(ره) از مبحث سريان رحمت الهى مى گيرد, آن است كه راه تسخير قلوب مردم به منظور كمك به تربيت اخلاقى آنان, بسط رحمت و رأفت است; چنانكه خداوند متعال, پيامبر اكرم را بدين صفتْ ستوده است.
هيچ چيز, مثل بسط رحمت و رأفت و طرح دوستى و مودّت, نمى توان دل مردم را به دست آورد و آنها را از سركشى و طغيان, باز داشت. ۴

1.همان جا.

2.همان, ص۲۳۳.

3.همان, ص۱۴۲.

4.همان ,ص۲۳۴.

صفحه از 203