خطبة البيان و خطبه هاي منسوب به اميرمؤمنان(ع) - صفحه 63

گفته است، در اينجا به خلاصه اى از مطالب وى اشاره كرده، سپس مطالبى را كه ايشان ذكر نكرده، يادآور مى شويم.
استاد علاّ مه جعفر مرتضى عاملى در كتاب دراسة في علامات الظهور و الجزيرة الخضراء به انتقاد و ردّ سه موضوع پرداخته است: اوّل، كتاب بيان الائمة، كه در سه جلد توسط نويسنده اى معاصر نوشته شده و به تعبير استاد مرتضى «ترهات و اباطيلى را جمع آورى كرده است». ۱ دوم، ردّ سه نسخه خطبة البيان، كه در الزام الناصب وجود دارد و سوم، ردّ ماجراى جزيره خضرا و ارتباط آن با مثلث برمودا.
علاّ مه جعفر مرتضى با آنكه در تأليفات فراوان و گران سنگ خود، پيوسته در صدد دفاع از مبانى شيعه و تبيين معارف اهل بيت است، اما اين سه موضوع چنان او را آشفته كرده كه به نقد جدّى آنها پرداخته و به صراحت و قطع، نادرست بودن آنها را محقق كرده است. خلاصه اى از مهم ترين اشكالات وى بر متن اوّل و دوم و سوم اين خطبه چنين است:
1. عبداللّه بن مسعود پيش از خلافت امير مؤمنان از دنيا رفت؛ اما در ابتداى خطبه مى خوانيم: عبداللّه بن مسعود مرفوعاً از على(ع) روايت مى كند كه وقتى آن حضرت به خلافت رسيد، چنين خطبه اى خواند.
2. امير مؤمنان(ع) در اواخر عمر خود، قطعاً به بصره نرفت؛ اما ابتداى اين خطبه مى گويد: اين آخرين خطبه امام است كه در بصره ايراد فرمود.
3. در خطبة البيان از افرادى چون عمر بن صالح، سلمان، مقداد، ابن يقطين و اشعب نام برده مى شود؛ در حالى كه سلمان و مقداد، سال ها قبل از خلافت امام از دنيا رفتند و عمر بن صالح و ابن يقطين و اشعب معاصر آن حضرت نبوده اند.
4. قعقاع ـ كه در اين خطبه به صورت قعقاء نوشته شده ـ شخصى نامعلوم و احتمالاً افسانه اى است.
5. سويد بن نوفل هلالى ـ كه به عنوان بزرگ خوارج در اين خطبه نام برده شده ـ در تاريخ، وجود خارجى ندارد.
6. در نسخه اوّل خطبه مى خوانيم جبرييل براى اعلام ظهور بر صخره بيت المقدس فرود مى آيد؛ در حالى كه اين محل، قبله يهوديان است و بنى اميه رواياتى در فضيلت آن جعل كرده اند. در نسخه دوم هم به هيكل ـ كه گويا هيكل سليمان است ـ سوگند ياد شده است.
7. بر اساس روايات اسلامى، امام حسين(ع) پس از رجعت، متكفل تجهيز مهدى(ع) مى شود؛ اما اين خطبه مى گويد: عيسى(ع) مهدى را دفن خواهد كرد.

1.دراسة في علامات الظهور، ص ۷۵.

صفحه از 82