حكايت دوم

عمر معناى«كلاله» را نمى دانست و در فهم آن تا پايان عمر متحير بود، سپس گفت و از قول او گفتند كه آيه كلاله آخرين آيه اى بود كه نازل گرديد و پيامبر از دنيا رفت پيش از آنكه معناى آن را براى عمر بيان كند، يا اينكه آن را به طور ناقص بيان كرد.
چند روايت ذيل، بيانگر مضمون فوق است:

۰.۱ـ در «صحيح بخارى »چنين آمده است:از براء ـ رضى الله عنه ـ نقل شده است كه گفت: آخرين سوره اى كه به طور كامل نازل گرديده سوره برائت است، و آخرين آيه، آيه پايانى سوره نساء است: يستفتونك قل الله يفتيكم فى الكلالة….^۱

۰.۲ـ سيوطى در«الاتقان» چنين آورده است:بخارى و مسلم(شيخان) از براء بن عازب روايت كرده آند كه گفت: آخرين آيه اى كه فرستاده شده آيه كلاله و آخرين سوره، سوره برائت است. ^۲

۰.۳ـ در «مسند احمد» چنين مى خوانيم:…آخرين سوره اى كه بر پيامبر ـ صلى الله عليه وسلم ـ نازل گرديد سوره برائت بود، و آخرين آيه اى كه بر ايشان فرستاده شد آيه پايانى سوره نساء، يعنى از «يَستفتونك» تا پايان سوره بود…. ^۳

از آن هنگام آيه كلاله نيز وارد اين سلسله شد و يكى از طرفهاى ترديد قرار گرفت. بنابر اين آخرين آيه يا سوره اى كه بر پيامبر(ص) نازل شده مردد گرديد ميان آيات ربا، آيه كلاله، و سوره مائده كه حاوى آيات تبليغ و اكمال دين است.
من تا آنجا كه ممكن بود به منابع اهل سنّت در مسئله ربا و كلاله رجوع كردم، و مشكل خليفه، عمر، نسبت به اين دو بويژه نسبت به مسئله كلاله بر من آشكار گرديد.اين