دين و تأكيد و تشريحى دارد از همه آيين و در اين واپسين روزهاى سفر تأكيد مى كند بر حج و ولايت.
ج ـ برخى از نقلهاى گونه گون حديث، نكته سئوال انگيز و شايان توجه دارد. برخى نقلها حديث را تا جمله «كلهم من قريش» دارد، نقلهايى گوياى اين هستند كه جابر اين جمله را نشنيده است و از پدرش سئوال كرده، و او گفته است كه ادامه كلام، «كلهم من قريش» و يا «كلهم من بنى هاشم» بوده است. اين نقلها سه گونه است:
1ـ جابر فقط مى گويد: «ثم قال كلمة لم افهمها» ۱ و يا «ثمّ تكلّم بكلمةٍ خفيت علىّ» ۲ بدون اينكه چرايى اين ناپيدايى سخن و شنيده نشدن آن بيان شود.
2ـ در برخى نقلها جابر تصريح كرده است كه چون رسول اللّه(ص) صدايش را پايين آورد من نشنيدم: «ثمّ أخفى صوته …». ۳
3ـ تصريح شده است كه شنيده نشدن كلام پيامبر براى آن بوده است كه غوغا و تشنج به وجود آمده و كلام رسول اللّه(ص) در سر و صدا و فريادهاى مردمان شنيده نشده است. شگفت انگيز است، همين كه پيامبر صدايش را فرو مى آورد، برخلاف صريح امر الهى كه: لاترفعوا اصواتكم فوق صوت النبى ، مستمعان كلام پيامبر، سخن خويش را چنان فراز مى آورند كه صداى پيامبر در ميان آن غوغا نامعلوم مى گردد و راوى نمى شنود و براى آگاهى از ادامه كلام به ديگران پناه مى برد كه مى گويند: «كلهم من قريش» بوده است. تعبيرهاى گونه گون آن چنين است:
ثم لغط القوم وتكلّمو فلم افهم قوله بعد كلّهم، فقلت لأبى يا ابتاه مابعد كلّهم؟ قال: كلّهم من قريش. ۴
در نگريستن و تأمل در آنچه آورديم پژوهنده را به نكاتى رهنمون خواهد شد كه
1.مسند احمد بن حنبل، ج۷، ص۴۲۷، ح۲۰۹۷۶
2.همان.
3.ر.ك: أهل البيت فى الكتاب والسنّة، محمد رى شهرى، ص۶۸، ح۸۰و۸۲
4.مسند احمد بن حنبل، ج۵، ص۹۹؛ معجم الكبير، داراحياء التراث، ج۲، ص۱۹۶