نيست. بايد پرسيد: كدام عالم شيعى در سايه احاديث «من بلغ»، احاديث خلاف قرآن را حجت دانسته است؟ موافقت با كتاب از شرايطى است كه هرگز ساقط نمى شود.

5 ـ تحليل مفاد احاديث «من بلغ»

مفاد اين احاديث در كتابهاى اصولى تحليل شده است و در تنبيهات مبحث برائت به طور فنّى از آن گفتگو كرده اند، بنابراين در اينجا تنها فهرستى از نظر ها و تحليلها را مى آوريم:
1 ـ از اخبار «من بلغ» استحباب ذاتى عملى را كه ثوابى براى آن گفته شده است استفاده كنيم.
2 ـ از اخبار «من بلغ» استحباب عملى را كه براى آن ثوابى بيان شده به عنوان ثانوى «من بلغه…» استفاده شود.
3 ـ از اخبار «من بلغ» تنها اعطاى ثواب گفته شده استفاده شود نه استحباب ذاتى عمل و نه استحباب به عنوان ثانوى.
4 ـ از اخبار «من بلغ» حسن احتياط فهميده شود و در سايه اين اخبار، رجحان انجام عمل به اميد احتمال مطلوبيت استفاده شود؛ يعنى حسن انقياد و احتياط.
5 ـ از اخبار «من بلغ» حجيت خبر ضعيف در باب مستحبات استفاده شود.

6 ـ عالمان شيعه و احاديث «من بلغ»

براى توجه بيشتر به جايگاه احاديث «من بلغ» و موقعيّت ويژه آن در بين عالمان شيعه در اين بخش گوشه اى از گفتارشان را مى آوريم. عموم عالمان متأخر شيعى در كتابهاى اصولى در تنبيهات برائت به احاديث «من بلغ» پرداخته اند. ما در اينجا تنها برخى از گفته ها را مى آوريم.

يك: سخن سيّد بن طاووس:

وسوف نذكر من طريق الاخبار طرقاً [طرفاً] من العبادات والاسرار فى الليل والنهار المقتضية لنعيم دار القرار فلا تكن عن الخير نوّاماً ولالنفسك يوم القيامة لوّاماً واذا لم نذكر اسناداً لكلّها فسوف نذكر احاديث مسندة عن الثّقات انّه من بلغه اعمال صالحة وعمل بها فانّه يظفر بفضلها وقد قدّمناها فى اوّل