جمع‌بندي و بررسي كلي
در مجموع، در منابع يازده‌گانة اهل‌سنت تنها 105 روايت، و با حذف مکررات، 66 روايت از امام حسن نقل شده است كه از اين ميان، كتاب‌هاي كنز العمال و سنن بيهقي به ترتيب، بيشترين روايات را در مقايسه با ساير كتب از اين امام نقل كرده‌اند. بخاري و مسلم نيز هيچ روايتي از روايات ايشان را در كتاب‌هاي خود ذكر نكرده‌اند.
همچنين در منابع مذكور، با حذف مکررات، نوزده روايت در فقه، چهارده روايت در آداب، دوازده روايت در اخلاق، ده روايت در فضايل، چهار روايت در تاريخ، چهار روايت در ادعيه، دو روايت در طب، يك روايت در تفسير و يك روايت در عقايد از ايشان نقل شده است. (نمودار شمارة 6)
4. روايات امام حسين عليه السلام در منابع اهل‌سنت
از نظرگاه اهل‌سنت، امام حسين، همانند برادر بزرگوارش امام حسن، در طبقة اول صحابة مدني هستند. ۱ حديث‌پژوهان اهل‌سنت بر اين باورند كه روايات اندكي از ايشان بر جاي مانده است؛ براي مثال ابن‌جوزي، بقي بن مخلد و ابن‌حزم، هر سه، نام ايشان را در رديف اصحابي كه تنها هشت حديث روايت كرده‌اند، آورده‌اند. ۲ البته ابن‌جوزي به نقل از برخي محدثان تعداد روايت او را تنها هفت روايت ذكر كرده است. ۳ دكتر بشار عواد در مجموعة خود نه روايت را به نقل از امام حسين ذكر كرده است. ۴ اين در حالي است كه در منابع شيعي بيش از ده‌ها روايت از طريق ايشان روايت شده است؛ براي مثال، تنها در بحارالانوار بيش از 150 روايت از ايشان روايت شده است.
احمد در مسند خود تنها يازده روايت از امام حسين روايت كرده است كه يك روايت آن تكراري است. (نمودار شمارة 5) ۵ در حالي كه پيش‌تر گفته شد كه تعداد روايات او از افرادي نظير ابن‌عمر، عبدالله بن عمروعاص، انس بن مالك و عبدالله بن عامر ـ كه با امام حسين تقريباً هم‌سن و هم‌طبقه هستند ـ بسيار بيشتر از اين تعداد است.
بخاري و مسلم هر كدام تنها يك روايت از امام حسين در صحيح خود آورده‌اند. اين در حالي است كه تعداد روايات بخاري از عبدالله بن عمر بيش از سيصد روايت، تعداد روايات او از انس بن مالك بيش از 220 روايت و مرويات او از عبدالله بن عامر بيش از ده روايت است. همچنين مرويات مسلم از عبدالله بن عمر و انس بن مالك، هر كدام، بيش از دويست روايت و مرويات او از عبدالله بن عامر بيش از ده روايت است.
1.معجم رجال الكتب التسعة، ج۱، ص۳۴۶؛ طبقات خليفة بن خياط، ص۴۰۴.
2.تلقيح فهوم اهل الأثر، ص۲۶۷؛ بقي بن مخلد و مقدمة مسنده، ص۹۸؛ اصحاب الفتيا، ص۶۸؛ اسماء الصحابة الرواة، ص۱۷۰.
3.تلقيح فهوم اهل الأثر، همان.
4.المسند الجامع، ج۵، ص۱۹۷ـ ۱۹۴.
5.براي آگاهي از چگونگي پراكندگي موضوعي روايات امام حسين در اين منابع به جدول شمار? ۴ مراجعه كنيد.
