روايات اهل‌ بيت(ع) در منابع اهل‌ سنت - صفحه 160

احمد بن‌حنبل در مسند خود تنها هجده روايت از طريق امام حسن نقل كرده است كه اين ميزان، با حذف مکررات، به هشت روايت مي‌رسد. (نمودار شمارة 4) ۱ در حالي كه تعداد روايات برخي از افراد هم‌طبقة ايشان در اين كتاب بسيار بيشتر از اين است؛ براي نمونه، تعداد روايات عبدالله بن ‌عمر بيش از دو هزار، ۲ تعداد روايات انس بن مالك حدود 2194 روايت، ۳ تعداد روايات عبدالله بن عمروعاص حدود 626 روايت ۴ و تعداد روايات عبدالله بن عامر بن ربيعه حدود سي روايت است. ۵
بخاري در كتاب خود هيچ روايتي از امام حسن روايت نكرده است. در حالي است كه وي بيش از سيصد روايت از عبدالله بن ‌عمر آورده است.
مسلم نيز، همانند استادش بخاري، هيچ روايتي از امام حسن در كتابش ذكر نكرده است؛ در حالي كه بيش از دويست روايت از صحابي هم‌طبقة ايشان، يعني ابن‌عمر، روايت كرده است.
ابن‌ماجه تنها يك روايت از ايشان در سنن خود ذكر كرده است؛ در حالي كه در كتاب او بيش از هشتاد روايت از عبدالله بن ‌عمر نقل شده است.
ابوداود نيز تنها يك روايت از امام حسن روايت كرده است؛ در حالي كه در كتاب او بيش از 130 روايت از عبدالله بن ‌عمر نقل شده است.
ترمذي پنج روايت از امام مجتبي در سنن خود نقل كرده كه يك روايت آن تكراري است؛ در حالي كه تعداد روايات او از عبدالله بن‌ عمر، بدون حذف مكررات، بيش از نود روايت است.
نسايي نه روايت از امام حسن آورده كه سه روايت آن تكراري است. اين رقم، به هيچ روي، با آمار روايات عبدالله بن‌ عمر در سنن نسايي مقايسه‌كردني نيست؛ زيرا روايات او بيش از 130 روايت است.
الدارمي تنها چهار روايت از امام حسن نقل كرده كه يك روايت آن تكراري است؛ در حالي كه روايات ابن‌عمر در اين كتاب افزون بر 25 روايت است.
حاكم نيز تعداد بسيار كمي از روايات امام حسن را نقل كرده است. او تنها سه روايت از ايشان نقل کرده است؛ در حالي كه او در مقام روايت از عبدالله بن‌ عمر بيش از نود روايت آورده است.
بيهقي اندكي بيش از ديگران به روايات ايشان توجه كرده و هفده روايت از امام حسن در كتاب خود نقل كرده است كه اين تعداد، با حذف مکررات، به پانزده روايت مي‌رسد. او از عبدالله بن‌ عمر بيش از 950 روايت نقل كرده است كه اين رقم در مقايسه با ميزان روايات امام حسن بسيار زياد است.
متقي هندي در مقايسه با ديگران بيشترين روايات را از امام حسن روايات كرده است. او حدود 52 روايت از ايشان در كتاب خود آورده است كه اين تعداد، با حذف مکررات، به 48 روايت مي‌رسد. با اين همه، مرويات او از ابن‌عمر بيش از 150 روايت است كه از ميزان روايات امام حسن بيشتر است.

1.براي آگاهي از چگونگي پراكندگي موضوعي روايات امام حسن در اين منابع به جدول شمار? ۳ مراجعه كنيد.

2.مسند احمد، ج‌۲، ص‌۲۱۳.

3.همان، ج‌۴، ص‌۲۴۹.

4.همان، ج‌۲، ص‌۵۸۷.

5.همان، ج‌۳، ص‌۴۴۴.

صفحه از 183