دليل بخل چيست و چگونه مى توان جود و انفاق را تحصيل كرد؟
چهار. نكته مهم ديگر مربوط به الگوى رابطه زهد و ياد مرگ است. در مباحث پيشين بيان شد كه ياد مرگ دو ره آورد مهم دارد: يكى هدم لذت و ديگرى زهد. از مباحث مهم، چگونگى رابطه اين دو با يكديگر و با ياد مرگ است. گاه، تك تك اين موارد را بررسى مى كنيم كه نتيجه آن مباحث پيشين بود، ولى بايد نسبت اين دو با يكديگر را نيز بررسى كرد كه خود مطلبى در خور توجه است.
سؤال اين است كه آيا اين دو نسبت به يكديگر تقدم و تأخر دارند يا نه؟ اگر داشته باشند، سؤال اين است كه كدام يك مقدم بوده و ريشه ديگرى به شمار مى رود؟ اين پرسش ها سه وضعيت را طرح مى كنند:
1. اگر هدم لذت مقدم باشد، نخست ياد مرگ موجب هدم لذت شده و هدم لذت موجب زهد مى گردد:
ياد مرگ ----gt; هدم لذت ----gt; زهد ----gt; آساني مصيبت
2. و اگر زهد مقدم باشد، نخست ياد مرگ موجب زهد مى گردد و زهد موجب هدم لذت مى شود:
ياد مرگ ----gt; زهد ----gt; هدم لذت ----gt; آساني مصيبت
3. و اما اگر تقدم و تأخرى نسبت به يكديگر نداشته باشند، هر كدام مستقل از هم عمل مى كنند؛ هر چند منشأ واحد و مقصد واحد دارند:

در اين حال، مسأله هاى پيشين نيز دچار كمى تغيير مى شوند. اگر احتمال نخست درست باشد، ريشه بى تابى كردن دلبستگى به دنياست و ريشه دلبستگى، لذت طلبى است:
لذت طلبي----gt; دلبستگي ----gt; بي تابي
و اگر احتمال دوم درست باشد، ريشه بى تابى كردن لذت طلبى است و ريشه لذت طلبى، دلبستگى به دنياست:
دلبستگي ----gt; لذت طلبي ----gt; بي تابي
و اما اگر احتمال سوم درست باشد، بى تابى كردن دو علت دارد: لذت طلبى و دلبستگى به دنيا: