فهم انصاف دانسته مى گويد:
كسى كه خواستار انصاف است، خود را جاى خصم خويش وانمود كند، در اين صورت وجه ستمگرى اش بر او آشكار مى گردد. ^۱
همچنين ابن جوزى، پس از بيان ضرورت خودشناسى و شناخت معايب خود، هفت راه را براى آن برمى شمارد؛ چهارمين راه آن است كه:
افعال خود را در شخص ديگرى تصور كند، آن گاه آنچه را از آن نيك مى شمارد، به كار گيرد و آنچه را بد مى شمارد، وا نهد. ^۲
امروزه از اين تخيل در عرصه رعايت آيين رانندگى اين گونه استفاده مى شود:
به ديگر استفاده كنندگان از راه فكر كنيد. رفتار شما نسبت به آنان مثبت (خوب) باشد، همان طور كه دوست داريد با شما رفتار شود. ^۳
گِنسلر يكى از شرايط به كارگيرى درست قاعده زرين را تخيل دانسته و با اشاره به كاركرد ادبيات داستانى در اين زمينه نتيجه مى گيرد كه مقاله اى درباره اعتياد به مواد مخدر، ممكن است حقايقى در اين باره به ما بدهد، ليكن داستان يا فيلمى در اين باره، اين حقايق را مجسم ساخته و وارد زندگى ما مى كند. ^۴
در برابر اهميتى كه تخيل در رفتار اخلاقى دارد، يكى از آسيب هاى جدى رفتار اخلاقى همان است كه كه امروزه از آن به عنوان «كورى اخلاقى» يا «بى تفاوتى اخلاقى» ^۵ و كرختى اخلاقى نام مى برند. كسى كه دچار اين آسيب ها شده، قدرت تخيل اخلاقى خود را از كف داده است و نمى تواند نسبت به انسان هاى ديگر همدلى داشته باشد و خود را به جاى آنان بنهد. به همين سبب در تعليم و تربيت اخلاقى توجه به اين نكته اهميتى خاص مى يابد و چه بسا يكى از حكمت هاى زبان كتاب هاى آسمانى، بويژه قرآن كريم، همين باشد. مى توان داستان ها تمثيل هاى متعدد قرآن را بسترى براى تعميق قدرت تخيل اخلاقى دانست. يكى از نقش هاى اساسى قاعده زرين كمك به رشد تخيل اخلاقى است كه به نيكى در توصيه هاى دينى ديده مى شود و اديان گوناگون در دادن اين قدرت و تمرين همدلى و خود را جاى ديگرى فرض كردن، مشترك هستند. ^۶
توصيه «اجعل نفسك» و تعابير ديگرى از اين دست در روايات دينى ما، به بهترين شكل اين