4 ـ العَمَلُ بِالعِلمِ

۰.9778.الإمامُ عليٌّ عليه السلام : شُكرُ المؤمِنِ يَظهَرُ في عَمَلِهِ ، شُكرُ المُنافِقِ لا يَتَجاوَزُ لِسانَهُ . ^۱

۰.9779.عنه عليه السلام : شُكرُ العالِمِ على عِلمِهِ : عَمَلُهُ بهِ ، و بَذلُهُ لِمُستَحِقِّهِ . ^۲

5 ـ العَفوُ عِندَ القُدرَةِ عَلَى العَدوِّ

۰.9780.الإمامُ عليٌّ عليه السلام : إذا قَدَرتَ على عَدُوِّكَ فَاجعَلْ العَفوَ عَنهُ شُكرا لِلقُدرَةِ علَيهِ . ^۳

6 ـ إستِكثارُ النِّعَمِ

۰.9781.الإمامُ الباقرُ عليه السلام : اِستَكثِرْ لِنفسِكَ مِنَ اللّه ِ قليلَ الرِّزقِ تَخَلُّصا إلى الشُّكرِ . ^۴

2051

حَدُّ الشُّكرِ

۰.9782.الكافي عن أبى بَصيرٍ : قلتُ لأبي عبدِ اللّه ِ عليه السلام : هل لِلشُّكرِ حَدٌّ إذا فَعَلَهُ العَبدُ كانَ شاكِرا ؟ قالَ : نَعَم ، قلتُ : ما هُو ؟ قالَ : يَحمَدُ اللّه َ على كُلِّ نِعمَةٍ علَيهِ في أهلٍ و مالٍ ، و إن كانَ فيما أنعَمَ علَيهِ في مالِهِ حَقٌّ أدّاهُ ، و مِنهُ قولُهُ جلَّ و عزَّ : «سُبْحانَ الذِي سَخَّرَ لَنا هذا و ما كُنّا لَهُ مُقْرِنِينَ»^۵ . ^۶

4 ـ عمل كردن به دانش

۰.9778.امام على عليه السلام : شكرگزارىِ مؤمن در كردار او آشكار مى شود، و شكرگزارىِ منافق از زبانش در نمى گذرد .

۰.9779.امام على عليه السلام : شكرگزارىِ عالِم بر علمش عبارت است از: عمل كردنش به آن علم، و گذاشتن آن در اختيار سزامندانش .

5 ـ گذشت هنگام قدرت بر دشمن

۰.9780.امام على عليه السلام : هر گاه بر دشمنت تسلّط يافتى ، گذشت از او را شكرانه چيره آمدنت بر وى قرار ده .

6 ـ دست كم نگرفتن نعمت

۰.9781.امام باقر عليه السلام : روزى اندك خدا را براى خود ، فراوان شمار تا بدين وسيله شكرش را گزارده باشى .

2051

حدّ شكر

۰.9782.الكافى : به امام صادق عليه السلام عرض كردم : آيا شكر را حدّى هست كه چون بنده آن را به جاى آورَد ، شاكر محسوب شود؟ حضرت فرمود : آرى . عرض كردم : آن حدّ چيست؟ فرمود : خدا را بر هر نعمتى كه در زمينه خانواده و مال به او مى دهد، شكر گويد و چنانچه در نعمتى كه به مال او مى دهد [براى خدا ]حقّى باشد، آن را بپردازد . اين است سخن خداوند عزّ و جلّ كه «پاك است خدايى كه اين [مركوب] را مسخّر ما كرد در حالى كه ما توان آن را نداشتيم» .