2443

مَوارِدُ جَوازِ سوءِ الظَّنِّ

۰.11715.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله: اِحتَرِسُوا مِنَ النَّاسِ بسُوءِ الظَّنِّ . ^۱

۰.11716.الإمامُ عليٌّ عليه السلام : إذا استَولَى الصَّلاحُ على الزَّمانِ و أهلِهِ ثُمّ أساءَ رَجُلٌ الظَّنَّ برَجُلٍ لَم تَظهَرْ مِنهُ حَوبَةٌ فقد ظَلَمَ، و إذا استَولى الفَسادُ على الزَّمانِ و أهلِهِ فَأحسَنَ رَجُلٌ الظَّنَّ برجُلٍ فَقَد غَرَّرَ . ^۲

۰.11717.عنه عليه السلام : الحَذَرَ كُلَّ الحَذَرِ مِن عَدُوِّكَ بعدَ صُلحِهِ ؛ فإنَّ العَدُوَّ ربَّما قارَبَ لِيَتَغَفَّلَ، فَخُذْ بِالحَزمِ، و اتَّهِمْ في ذلكَ حُسنَ الظَّنِّ . ^۳

۰.11718.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام : إذا كانَ الزَّمانُ زَمانَ جَورٍ و أهلُهُ أهلَ غَدرٍ فالطُّمَأنِينَةُ إلى كُلِّ أحَدٍ عَجزٌ . ^۴

۰.11719.عنه عليه السلام : لا تَثِقَنَّ بأخِيكَ كُلَّ الثِّقَةِ؛ فإنَّ صَرعَةَ الاستِرسالِ لا تُستَقالُ . ^۵

۰.11720.الإمامُ الكاظمُ عليه السلام : إذا كانَ الجَورُ أغلَبَ مِنَ الحَقِّ لَم يَحِلَّ لأحَدٍ أن يَظُنَّ بأحَدٍ خَيرا حتّى يَعرِفَ ذلكَ مِنهُ . ^۶

2443

موارد جايز بودن بدگمانى

۰.11715.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : با بدبينى ، خويشتن را از گزند مردم نگه داريد .

۰.11716.امام على عليه السلام : هر گاه درستى و پاكى بر روزگار و مردمش حكمفرما شد ، اگر كسى به ديگرى بى آن كه گناهى از او آشكار شود گمان بد برد ستم كرده است و هرگاه فساد و نا راستى بر روزگار و مردم آن چيره شد ، اگر كسى به ديگرى گمان نيك برد و خوش بين باشد ، فريب خورده است .

۰.11717.امام على عليه السلام نوشت : بعد از صلح با دشمنت ، از او سخت برحذر باش ؛ زيرا گاه دشمن ، خود را به تو نزديك مى كند ، تا غافلگيرت سازد ؛ پس دورانديش و محتاط باش و خوش بينى به دشمن را متهم كن .

۰.11718.امام صادق عليه السلام : اگر روزگار ، روزگارِ ستم باشد و مردمش اهل نيرنگ ، اطمينان كردن به تمام افراد درماندگى است .

۰.11719.امام صادق عليه السلام : به برادرت اعتماد كامل و تمام مكن ؛ زيرا زمين خوردن ناشى از اطمينان كردن بخشودنى نيست .

۰.11720.امام كاظم عليه السلام : هرگاه ستم و نا راستى ، از حق و راستكارى بيشتر بود، بر هيچ كس روا نيست كه به كسى گمان خوب برد ، مگر آن گاه كه خوبى او بر وى معلوم شود .