(انظر) الكلام : باب 3467.
3464
المُتَكَلِّمُ و وَثاقُ الكَلامِ
۰.17998.الإمامُ عليٌّ عليه السلام : الكلامُ في وَثاقِكَ ما لم تَتَكلَّمْ بهِ ، فإذا تَكَلَّمتَ بهِ صِرتَ في وَثاقِهِ ، فَاخزُنْ لِسانَكَ كما تَخزُنُ ذَهَبَكَ و وَرِقَكَ ، فَرُبَّ كَلِمَةٍ سَلَبَت نِعمَةً و جَلَبَت نِقمَةً . ۱
۰.17999.عنه عليه السلام : إذا تَكَلَّمتَ بالكَلِمَةِ مَلَكَتكَ ، و إذا أمسَكتَها مَلَكتَها . ۲
۰.18000.عنه عليه السلام : احفَظْ لسانَكَ ؛ فإنّ الكَلِمَةَ أسيرَةٌ في وَثاقِ الرجُلِ ، فإن أطلَقَها صارَ أسيرا في وَثاقِها . ۳
۰.18001.عنه عليه السلام : في الصَّمتِ السَّلامَةُ مِن النَّدامَةِ ، و تَلافيكَ ما فَرَطَ مِن صَمتِكَ أيسَرُ مِن إدراكِ فائدةِ ما فاتَ مِن مَنطِقِكَ ، و حِفظُ ما في الوِعاءِ بِشَدِّ الوِكاءِ . ۴
3464
گوينده و بندِ سخن
۰.17998.امام على عليه السلام : تا سخن را به زبان نياورده اى، سخن در بند توست. همين كه آن را به زبان آوردى، تو در بند سخن در مى آيى. پس همان گونه كه زر و سيم خود را در گنجينه مى نهى، زبانت را نيز در گنجخانه دهان نگه دار؛ كه بسا سخنى نعمتى را از كف برده و خشم و كيفرى [الهى] را آورده است.
۰.17999.امام على عليه السلام : هر گاه سخنى گفتى، آن سخن مالك توست و هر گاه آن را، نگه داشتى در اختيار توست.
۰.18000.امام على عليه السلام : زبانت را نگه دار؛ زيرا سخن، در بندِ آدمى اسير است. پس چون آن را رها كند، او اسيرِ بند آن مى شود.
۰.18001.امام على عليه السلام : خاموشى، مايه مصون ماندن از پشيمانى است و تلافى آنچه بر اثر خاموشى ات از دست رفته، آسانتر از جبران فايده اى است كه بر اثر سخن گفتنت از كف رفته باشد و نگه داشتن آنچه در ظرف است با بستن بندِ آن است.
1.نهج البلاغة : الحكمة ۳۸۱.
2.غرر الحكم : ۴۰۸۴.
3.بحار الأنوار : ۷۱/۲۹۳/۶۳.
4.بحار الأنوار : ۷۷/۲۱۵/۱.