فضای صدور - صفحه 13

در باره کتاب مدارک فقه اهل السنة علی نهج وسائل الشیعة

توجه به نکات پیش گفته، پژوهش علمی در شناخت فضای صدور روایات فقهی را روشن و ضروری می‌سازد. پژوهشکده علوم و معارف حدیث، از سالیان گذشته در صدد پی‌ریزی این طرح و انجام آن برآمده است. تا کنون دو جلد از این مجموعه گرانسنگ را آماده ساخته است.
این مجموعه، در پی ارائه روایات فقهی اهل سنّت، همراه با آرا و نظریات صحابه، تابعیان و عالمان سده‌های اوّل و دوم هجری است که در درون خود، آرای بنیان‌گذاران مذاهب چهارگانه اهل سنّت را نیز دارد.۱
محدود کردن دامنه تاریخی (زمانی) تحقیق به دویست سال آغازین اسلام، از آن جهت است که اکثر قریب به اتفاق روایات فقهیِ صادر شده از اهل بیت علیهم السلام ناظر به فرهنگ این دوره‌اند و در سده سوم، شمار روایات فقهی اهل بیت علیهم السلام بویژه روایات ناظر به آرا و نظریات اهل سنّت، فراوان نیست.
این مجموعه، مطابق با عناوین کتاب وسائل الشیعة و روایات ذیل آنها، تنظیم و مرتّب شده است؛ به گونه‌ای که در کنار هم قرار گرفتن کتاب وسائل الشیعة و کتاب حاضر، جهت‌گیری‌ها و تناظر روایات را نسبت به یکدیگر تبیین می‌کند.
با انجام پژوهش مشخص شد که افزون بر اهداف اصلی طرح، فواید جانبی مهمی نیز از این مجموعه پدیدار می‌شود که برخی از آنها عبارت‌اند از:

1. دفاع کلامی

تفاوت روایات فقهی اهل بیت علیهم السلام و آرای عالمان شیعه با مذاهب چهارگانه اهل سنّت، گاه سبب تعریض برخی مخالفان به تفکر شیعی گشته است. این افراد با توجه به مشترکات مذاهب چهارگانه اهل سنّت _ بویژه در مواردی همانند نماز که در میان توده مردم شیوع دارد _ مذهب شیعه را مذهبی متفاوت از مذاهب چهارگانه اهل سنّت معرفی کرده و آن را شاذ می‌پندارند. جمع‌آوری روایات اهل سنّت و آرا و اقوال صحابه، تابعیان و عالمان متقدم اهل سنّت در سده‌های اوّل و دوم، پاسخگوی این شبهه است و به وضوح، این موضوع را تبیین می‌کند که مضمون روایات اهل بیت علیهم السلام، در دوره‌های نخست، در میان اهل سنّت،

1.. ابو حنیفه (م۱۵۰ق)، مالک بن انس (م۱۷۹ق) و شافعی (م۲۰۴ق) جزو عالمان سدۀ دوم هستند. آرای احمد بن حنبل (م۲۴۱ق) نیز به این گروه، اضافه شده است تا مجموعه از جامعیت لازم برخوردار باشد.

صفحه از 16