بررسي و ارزيابي وجوه جمع بين روايات «اهل الذكر» و سياق آيات (43 سوره نحل و هفتم سوره انبيا) در ديدگاه مفسران - صفحه 44

می‌دانند _ می‌فرماید:
سبحان الله! هل يجوز ذلك؟ إذا يدعوننا إلي دينهم و يقولون إنَّه افضل من دين الاسلام ... الذكر رسول الله و نحن اهله و ذلك بيِّن في كتاب الله _ عز و جل _ حيث يقول في سورة الطلاق:«... قد انزل الله إليكم ذكراً * رسولاً يتلوا عليكم آيات الله...»۱؛۲منزه است خداوند! آیا چنین معنایی رواست؟! در این صورت آنان شما را به دین خود فرا می‌خوانند و می‌گویند آیین ما از آیین اسلام برتراست ... (بلکه) ذکر، رسول خداست و ما اهل الرسول هستیم؛ چون قرآن این را تبیین فرمود و ذکر را به رسول معنا کرد.
4) گروهی دیگر از احادیث، از موقعیت ممتاز اهل الذکر سخن می‌گویند، به گونه‌ای که تنها می‌تواند بر افرادی خاص تطبیق شود؛ مانند حدیث پیامبرخدا _ صلی الله علیه و آله _ که در مصادر اهل تسنن آمده است. حضرت می‌فرماید:
... إنّ رجل لَيُصَلّی و يصومُ و يحج و يعتمر و انّه لمنافق، قيل: يا رسول الله! بماذا دخل علی النّفاق؟ قال: يطعن علی امامه و امامه من قال الله في كتابه«فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ»؛۳همانا مردی نماز می‌گزارد و روزه می‌گیرد و حج به جای‌ می‌آورد و عمره می‌رود، اما [در واقع] منافق است. گفته شده: ای رسول خدا _ صلی الله علیه و آله _ چگونه نفاق در درون او راه یافته؟ فرمود: چون بر پیشوای خود طعنه می‌زند و خرده می‌گیرد و پیشوایش همان کسی است که خداوند در کتابش در باره او چنین فرمود:«پس از اهل الذکر بپرسید، اگر نمی‌دانید».
در این حدیث، از پیامبر خدا _ صلی الله علیه و آله _ مانند سایر احادیثی که از ایشان در این باره نقل شده، سخن از اهل کتاب نیست، بلکه موقعیتی ممتاز برای اهل الذکر می‌شناسد؛ به گونه‌ای که انسان متعهد به نماز و روزه و... اگر نسبت به او خرده گیرد و طعنه زند، موجب نفاق است (در این جا می‌توان گفت مسأله ولایت نیز مطرح است).
حدیثی دیگر از جابر، از پیامبر خدا _ صلی الله علیه و آله _ در مصادر سنی نقل شده که فرمودند:

1.. سوره طلاق، آیه ۱۰- ۱۱.

2.. عیون اخبار الرضا_ علیه السلام _ ، ج۱، ص۲۳۹؛ تحف العقول، ص۴۳۵؛ امالی الصدوق، ص۵۳۲؛ بحار الانوار، ج۲۳، ص۱۷۳، ح ۲.

3.. الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور، ج۵، ص۱۳۳.

صفحه از 50