بررسي و ارزيابي وجوه جمع بين روايات «اهل الذكر» و سياق آيات (43 سوره نحل و هفتم سوره انبيا) در ديدگاه مفسران - صفحه 42

می‌شمرد؛ مانند حدیثی با سند صحیح از محمد بن مسلم از امام باقر _ علیه السلام _ که می‌گوید:
إنَّ من عندنا يزعمون أنّ قول الله _ عز و جل _ «فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ ...» انهم اليهود و النصاری قال: «اذا يدعونكم الی دينهم قال: قال [فأشار ] بيده الی صدره _ نحن اهل الذكر و نحن المسئولون»؛۱
محمد بن مسلم می‌گوید: برخی از افرادی که نزد مایند گمان می‌برند، اهل الذکر در آیه «فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ ...» یهودیان و مسیحیان هستند، امام فرمود: «اگر چنین باشد آنان شما را به دین خود می‌خوانند». سپس راوی می‌گوید: امام با دست به سینه خود اشاره کرد و فرمود: «ما اهل الذکر هستیم و ما مرجع پرسش‌ها خواهیم بود»
.
به همین رو، هیچ روایتی از معصومان _ علیهم السلام _ حتی یک مورد، چه در مقام تنزیل آیه و چه در مقام تأویل آن، نقل نشده که اهل الذکر را بر غیر خودشان تطبیق کرده باشند، بلکه آن را رد و انکار کرده‌اند؛ به طور نمونه حدیث پیش گفته از مرحوم صفّار و کلینی، از محمد بن مسلم و نیز حدیث صفار که با سند خود از «معلی بن خنیس» از امام صادق _ علیه السلام _ در باره اهل الذکر چنین نقل می‌کند:
قال: هم آل محمد، فذكرنا له حديث الكلبي انّه قال: هي في اهل الكتاب ، قال فلعنه و كذّبه؛۲
امام فرمود: آنان آل محمد اند، به ایشان دیدگاه کلبی را یادآور شدم که می‌گوید: اهل الذکر در این آیه اهل کتاب است، امام فرمود او را لعنت کن و تکذیب نما
.
3) گروهی دیگر از احادیث در این زمینه وارد شده که با تحلیل واژه ذکر بر این معنا تاکید کرده است؛ مانند حدیث کلینی با سند صحیح۳ از امام صادق _ علیه السلام _ که می‌فرماید:
... فرسول الله الذكر و اهل بيته المسئولون و هم اهل الذكر؛۴

1.. الکافی، ج۱، ص۲۱۲، ح ۷؛ بصائر الدرجات، ص۱۳، ص۴۱، ح ۱۷؛ تفسیر العیاشی، ج۳، ص۱۱، ح ۳۱؛ مفاتیح الاسرار و مصابیح الانوار، ص۱۹۹.

2.. بصائر الدرجات، ص۴۱، ح ۱۵.

3.. مرآة العقول فی شرح اخبار الرسول، ج۲، ص۴۲۹، ح ۴.

4.. الکافی، ج۱، ص۲۱۱، ح ۱ و ۴.

صفحه از 50