گونه‌پژوهي پژوهش‌هاي فقه‌الحديثي خاورشناسان - صفحه 41

حدیث‌پژوهان در توجیه این حدیث و تبیین نکات فقه‌الحدیثی آن، محور اصلی مقاله وی بوده است.
در باب روایات مربوط به خوردنی‌ها نیز مقاله «پنیر مجوسی: مشکلی کهن در فقه اسلامی۱ » از مایکل کوک،۲ بسیار جالب و خواندنی است. موضوع این مقاله، بررسی تحلیلی _ تاریخی روایات و آرای فقهی مذاهب اسلامی در مسئله پنیر مجوسی است که در روایتی پیامبر صلی الله علیه و آله به جواز خوردن آن اظهار نظر کرده‌اند. هدف کوک از طرح این مسئله، انجام تحقیقی در حوزه فقه تطبیقی مذاهب اسلامی بوده و سعی داشته است به طور جامع به تحلیل و نقد دیدگاه‌های فِرَق اسلامی در موضوع روایات پنیر بپردازد. مقاله با گزارش روایت ذیل از سنن بیهقی آغاز شده است:
حضرت صلی الله علیه و آله پس از فتح مکه، وقتی پنیر را دید، از مردمان پرسید: این _ ماده خوردنی _ چیست؟ مردمان گفتند: نوعی ماده غذایی است که در سرزمین عجم (ایران) آن را درست می‌کنند. پیامبر صلی الله علیه و آله در ادامه فرمود: با کارد پنیر راِبُرش بزنید و با یادِ نام خدا آن را بخورید۳ .
نویسنده مقاله، موقعیت‌های زمانی _ مکانی دیگری را گزارش می‌کند که بیان‌گر مواجهه نخستین پیامبر صلی الله علیه و آله با ماده غذایی پنیر بوده است، لکن برخی از این موقعیت‌ها هم‌چنان ناشناخته است. بررسی اعتبار رجالی اسناد روایات، روایات پنیر مجوسی در جوامع حدیثی شیعه و سنی، آرای فقهای مذاهب اسلامی، ادله و اصول و.... از مباحث بعدی مقاله است. مایکل کوک در بخش دیگری از مقاله، به گزارش وجوه مختلف درباره نحوه ساخت پنیر مجوسی، آرای مکاتب فقهی سنّی و شیعی در مورد مصرف پنیر، روایات شیعی و سنی در باب پنیر و منارعات و استدلال‌های مطرح شده درباره این مسئله پرداخته است.

اصطلاح‌پژوهی

«اصطلاح‌شناسی» محور دیگری است که در بررسی‌های فقه‌الحدیثی مورد توجه خاورشناسان قرار گرفته است. خاورشناسان بر اساس علاقه‌ای که به مطالعات

1.. BSOAS ، Vo ۴، No ۳، pp ۴۴۹- ۴۶۷.

2.. Michael Cook.

3.. السنن، ج۱۰، ص۶۶.

صفحه از 47