که ارتباط اصحاب با ائمه غالباً دشوار بوده و تلاش‌هایی هم در جهت محدود کردن اعتبار اصحاب ایشان و فعالیت‌هایشان صورت می‌گرفته است. کشّی به ندرت کسی را به‌طور مستقیم توثیق می‌کند.
احتمالاً نجاشی به دلیل وجود اظهارات ضدّ و نقیض و تضعیف‌کننده درباره برخی اصحاب، کتاب کشّی را پر از اشتباه تلقی کرده و علت آن را گزارش کشّی از راویان ضعیف یافته است.^۱ جزئیات موجود در کتاب کشّی موجب می‌شود، به خاطر درک سازوکار توثیق و اختلاف بر سر آن در جامعه شیعه، نتوان کتاب او را نادیده گرفت. کتاب کشّی هم‌چنین منبعی گرانبها برای درک رابطه بین ائمه و رجال و نیز اختلاف بر صحت ادعای وثاقت اصحاب است.
کتاب نجاشی یقیناً مهم‌ترین کتاب رجالی شیعه است. نجاشی در مقدمه‌ کتابش اشاره می‌کند که آن را در پاسخ به خرده‌گیرانی نگاشته است که در زمره مخالفان شیعه جای گرفته و بر ایشان به خاطر نداشتن مصنفات معتبر یا محققان مشهور، خُرده می‌گیرند. نجاشی در کتاب خود از 1240 نفر از رجال نام می‌برد که 640 نفر از آنان را مدح یا توثیق کرده و بیش از 100 نفر را ضعیف می‌شمرد. او غیر از بررسی زندگی اغلب رجال، با ذکر نسب، قبیله و محل اقامت ایشان به توصیف جزئیات تفصیلی‌تر هر راوی می‌پردازد و غالباً به آرای پیشینیان درباره او اشاره می‌کند؛ علاوه بر آن، فهرستی از کتاب‌هایی را که هر یک از اصحاب نگاشته و به تناسب، فهرست امامانی را که از ایشان حدیث نقل کرده‌ است، ارائه می‌دهد. برای کتاب نجاشی به دلیل عمق اطلاعاتش درباره زندگی رجال و بیان روشن‌تر صدق و کذب آنان، ارزش فوق‌العاده ویژه‌ای در باب وضعیت رجال قائلند.
شیخ‌طوسی دو کتاب در موضوع رجال نگاشته است (فهرست و رجال). کتاب رجال او که به سبک طبقات نگاشته شده رجال را به ترتیب تاریخی به امامانی که از آنان روایت کرده‌اند، مربوط می‌کند. او کتاب خود را به دو بخش تقسیم کرده‌ است: رجالی که در دوره پیامبر و ائمه می‌زیسته و از آنان روایت کرده‌اند و رجالی که در دوره ایشان می‌زیسته‌اند، ولی از ایشان روایت نکرده‌اند. او در برخی موارد، اشخاصی را در هر دو