أملاه علی الحسن بن موسی فی الرد علی الواقفیة و قال: یجوز أن یقول الله سبحانه إنّی¹ أبعث زیداً ثمّ لم یبعثه و قال فیه أیضاً: ...² بالبداء یخرج الأنبیاء و الأئمّة أن یکونوا کذابین أفاکین.³
چنانکه می‌دانیم، هم در نمایه آثار ابوسهل نوبختی نام کتاب الردّ علی الواقفه دیده می‌شود و هم در شمار آثار حسن بن موسی نوبختی.⁴ بر اساس این گزارش المحیط می‌توان اطمینان یافت که این هر دو، در حقیقت یک کتاب و از املائات ابوسهل بر حسن بن موسی بوده است.
مطلب دیگری که در المحیط گزارش شده و در نوع خود جالب است، مربوط به برخی اظهار‌نظرهای جاحظ درباره پاره‌ای احادیث است. می‌دانیم که بسیاری از اهل‌سنت و از جمله خود جاحظ در کتاب العثمانیه خود، عبارت «إذ یقول لصاحبه» را در آیه شریفه: (إلاّ تنصروه فقد نصره الله إذ أخرجه الذین کفروا ثانی‏ اثنین‏ إذ هما فی الْغار إذ یقول لصاحبه لا تحزن إنّ الله معنا فأنزل الله سکینته علیه و أیّده بجنود لم‌تروها ...)،⁵ با تکیه بر وصف «صاحب» فضیلتی برای ابوبکر به شمار آورده‌اند.⁶ اما جالب است بدانیم که نویسنده المحیط سخنی را از جاحظ درباره مفهوم «صاحب» به این شرح گزارش کرده است:
قال أبو عثمان الجاحظ: إنّ هذا الاسم یحصل بین الولیّ و العدوّ کما یحصل بین الولی و الوالی( کذا)، قال الله تعالی: (قالَ لَهُ صاحِبُهُ وَ هُوَ یُحاوِرُهُ أَ کَفَرْتَ بِالَّذِی خَلَقَکَ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ مِنْ نُطْفَةٍ ثُمَّ سَوَّاکَ رَجُلًا).⁷
نویسنده المحیط سپس خود می‌افزاید: «و لم‌یکن غرضه بضرب هذا المثال بیان أنّ اسم الصاحب لا یوجب الفضیلة و لا (/فلا) یقتضی أکثر من المصاحبة.»⁸ روشن است