نهایت استفاده را برای پاک‌کردن جان و نزدیک‌شدن به خدا ببرد. اعتکاف دهه آخر ماه مبارک رمضان از زمان‌های دیگر فضیلت بیشتری دارد و شاید هدف از تأکید بر این زمان، درک شب قدر در بهترین مکان و بهترین حالت بندگی باشد.۱
در آیه 125 سوره «بقره» خداوند از حضرت ابراهیم و حضرت اسماعیل علیهما السلام به عنوان خادم معتکفان یاد می‌کند و به ایشان دستور می‌دهد که مسجد‌الحرام را از هر آلودگی مادی و معنوی پاک کنند، تا بندگان در اطراف آن با آرامش خاطر به عبادت خالصانه بپردازند. خدمت به معتکفان، مقامی است که انبیای بزرگی همچون ابراهیم و اسماعیل پیش‌کسوت آن هستند.
از مجموعه مباحث گذشته روشن شد که اعتکاف به معنی«ملازمت» است و در اصطلاح شرعی «ماندن در مسجد به نیت عبادت و تقرب به خداوند می‌باشد». اعتکاف عبادتی توقیفی است و در قرآن و روایات جزئیات و شرایط آن بیان شده است تا از مسیر صحیح خارج نشده و معتکف گرفتار انحرافاتی مانند رهبانیت نشود. در ادیان گذشته نیز عبادتی شبیه اعتکاف وجود داشته که روح مشترک آن با اعتکاف اسلامی، دوری از مظاهر دنیا به منظور توجه به پروردگار است.
در فضیلت اعتکاف چهار دسته روایت قابل شناسایی است که برخی به طور مستقیم، ثواب اعتکاف را معرفی کرده‌اند، بعضی پاداش عباداتی را با میزان اعتکاف سنجیده‌اند، گروهی دیگر اعتکاف را سیره پیامبر صلی الله علیه و آله شمرده‌اند و دسته چهارم، تدابیری برای اعتکاف ناتمام اندیشیده‌اند. مجموعه این روایات، فضیلتی را برای اعتکاف تصویر می‌کند که در کمتر عبادت مستحبی‌ای وجود دارد.
1.. ر.ک: صحیح مسلم، ج۳، ص۱۷۲.
