به عنوان مثال در ذیل آیه (اللَّهُ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ قَرَارًا وَالسَّمَاء بِنَاء)^۱ روایتی از امام عسکری علیه السلام داریم که عبارت زمین را برای شما مایه آرامش قرار داد را توصیف می‌کند. حضرت فرمودند: زمین را مناسب طبع شما و سازگار جسم شما قرار داد، نه داغ و سوزان که شما را بسوزاند، نه سرد و یخ تا شما را منجمد کند، و باد آن نه چنان خوشبو است که از آن سردرد بگیرید و نه آن چنان بذبو که شما را اذیت کند، و زمین نه همچون آب؛ نرم است که شما را غرق کند و نه آن چنان سخت که نتوانید در آن خانه بنا کنید و قبر حفر کنید، بلکه خداوند آن مقدار صلابت و سختی در ان نهاده که برای شما نافع بوده تا بتوانید خود و ساختمان‌هایتان را بر آن نگه دارید و در آن خاصیتی قرار داده تا برای خانه سازی و حفر قبر، منافع بسیار دیگر برای شما مناسب باشد پس بدین خاطر زمین را برای شما همچون بستر گردانیده است سپس فرمودند: و آسمان را بنایی ساخت مراد از بنا در این آیه سقف است، سقفی که ماه و آفتاب و ستارگانش را به خاطر منافع شما در حرکت و چرخش درآورده است ^۲.
2. امام باقر در توصیف مرگ ذیل آیه (كُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْمَوْتِ ثُمَّ إِلَيْنَا تُرْجَعُونَ) می‌گوید: «هو النّوم الّذی يأتيكم فی كلّ ليلة، إلّا أنّه طويل مدته لا ينتبه منه إلی يوم القيامة» ^۳ همان خواب است که هر شب شما را فرا می‌گیرد به جز این که مدت زمان مرگ زیاد است و کسی تا قیامت از آن بیدار نمی‌شود.

تبیین از طریق تمثیل

گاهی ائمه معصوم علیهم السلام با توجه به سطح درک مخاطب و آگاهی او به تفسیر آیات می‌پرداختند. در میان روایات تفسیری دیده می‌شود که گاهی ائمه به منظور آسان‌سازی و قابل فهم ساختن مفاد آیات در صدد تمثیل برآمدند و با ارائه مثال‌‏های ساده و عینی و ملموس، مفاهیم دشوار را به مخاطب منتقل ساختند که اینک نمونه‌ زیر را از نظر می‌گذرانیم:
ذیل آیه (وَيَبْقَى وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ)^۴ روایتی از ابن عباس وارد شده که ابن عباس می‌گوید یک نفر یهودی از امام علی علیه السلام پرسید: روی خدا کجاست ؟ حضرت امیر به من فرمودند: ای ابن عباس، آتش و هیزمی بیاور! من آتش و هیزمی آوردم. حضرت هیزم‌ها را آتش زد. سپس فرمود: ای یهودی، روی این آتش کجاست؟ یهودی گفت: رویی برای این آتش نمی‌دانم. حضرت فرمود: خدای من عزیزتر و برتر از این مثل است؛ مشرق و مغرب از آن اوست. هر کجا رو کنی، همان‌جا روی خداست ^۵.