واحد به شيوه‌‏های مختلف بيانی با درجه وضوح متفاوت، آموخته می‌شود (علم بيان) و سرانجام، با توجه به بخش سوم اين دانش‌ها (علم بديع)، شيوه‌ها و امتيازاتی از سخن، روشن مي‌گردد كه موجب زيبايی و خرمی آن می‌گردد و به آن، جامه ارزش‌مندی، رونق و لطافت می‌پوشاند ^۱.
علم بلاغت شامل علم بیان، بدیع، معانی است و مباحث کنایه، مجاز تشبیه، تمثیل، مجاز از جمله مباحثی است که در علم بیان مطرح می‌شود.

کنایه

کنایه در لغت، به معنای«پوشیده سخن گفتن است» ^۲ و در اصطلاح، ترکیب یا جمله‏ای است که مراد گوینده معنای ظاهری آن نباشد. به عبارتی، کنایه ذکر مطلبی و دریافت مطلبی دیگر است ^۳. در قرآن کریم تعابیر کنایی زیادی به کار رفته است که معانی کنایی آنها، در لسان روایات به بیان شده است:
1. به عنوان مثال، در آیه (أَوَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ كَانُوا أَشَدَّ مِنْهُمْ...)^۴،^۵ در روایتی از امام صادق علیه السلام از این آیه پرسیده شد، ایشان فرمودند که این آیه به معنای أولم ينظروا فی القرآن ^۶ است؛ یعنی چرا به تلاوت قرآن نمی‌پردازید. سیر در زمین کنایه از خواندن و نگاه کردن در قرآن گرفته شده است.
2. همچنین تعبیر «أُوْلی الْأَيْدِی وَ الْأَبْصَرِ»، در آیه (وَاذْكُرْ عِبَادَنَا إبْرَاهِيمَ وَإِسْحَقَ وَيَعْقُوبَ أُوْلِي الْأَيْدِي وَالْأَبْصَارِ)^۷،^۸ کنایه از صاحبان قدرت و توان (توانمند) در عبادت و صبر هستند ^۹. به عبارت دیگر، این انبیا در طریق طاعت خدا و نیکی رساندن به مردم و در بینایی و تشخیص و اعتقاد و عمل به حق بسیار قوی بودند ^۱۰.
3. یا تعبیر (لَن يُضِلَّ أَعْمَالَهُمْ)^۱۱۱۲ کنایه از این است که اعمالشان از بین نمی‌رود و به تعبیر ابن عباس باطل نمی‏شود ^۱۳.