گونه‌شناسي هدايت الهي در قرآن و حديث - صفحه 20

2. الهامات قلبی غیر معصوم، مصون از خطا نیست و از این رو، نمی‏تواند حجت شرعی برای دیگران باشد.

چهار. هدایت ستمگران!

سه نوع هدایتی كه پیش از این، بدان اشاره شد، ویژه افراد مكلف است كه هدایت همگانی الهی را به كار بسته‏اند. اما كسانی كه با این راهنمایی‏ها مخالفت ورزند و به ستمگری و فساد پردازند، آنها نیز بر اساس سنّت تغییر ناپذیر الهی در مدیریت جهان، جزا داده می‌شوند، سزای آنها نیز از باب تهكّم و ریشخند «هدایت» نامیده می‏شود، اما هدایت به سوی دوزخ!
إِنَّ الَّذِینَ كَفَرُوا وَظَلَمُوا لَمْ یَكُنِ اللَّهُ لِیَغْفِرَ لَهُمْ وَلَا لِیَهْدِیَهُمْ طَرِیقًا * إِلَّا طَرِیقَ جَهَنَّمَ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَدًا؛كسانی كه كفر ورزیدند و ستم كردند، خدا بر آن نیست كه آنان را بیامرزد و به راهی هدایت كند، مگر راه جهنم كه همیشه در آن‏جا جاودانند!
این آیه و آیات مشابه۱ به روشنی نشان می‏دهند كه ستمگری نقش ویژه‏ای
در محرومیت از عنایات الهی و استحقاق دوزخ دارد، آیات فراوان دیگری نیز این معنا را تأیید می‏كند.

حاصل سخن

با توجه به آنچه گفته شد، می‌توان نتیجه گرفت که هدایت عمومی خداوند متعال، همه موجودات را در بر می‌گیرد، ولی هدایت خاص او تنها شامل کسانی می‌شود که فطرت و عقل خود را بارور سازند و از هدایت عمومی او درست بهره ببرند. این دسته، با بهره‌گیری از هدایت تشریعی خداوند می‌توانند، نور عقل و دل خود را درخشان‌تر کنند و پاداش آن را با راهیابی بهتر به راه خدا دریافت کنند. خداوند هدایت ویژه را از طریق وحی ابتدا نصیب پیامبران و سپس نصیب اوصیا و کسانی که به راه پیامبرانش درآمده‌اند، می‌کند. این هدایت ویژه نصیب هر کس نمی‌شود و ظالمان و گناهکاران از آن دور هستند. به سخن دیگر هدایت عمومی الهی تنها آن گاه سودمند می‌افتد که انسان خود بخواهد و به آن گردن نهد و سپس از هدایت ویژه الهی نیز استفاده کند و اگر با ظلم و ستم و گناه و فسق و فجور،

1.. ر.ک: ‏سورۀ بقره، آیۀ ۲۵۸‏‏؛ سورۀ آل عمران، آیۀ ۸۶؛ سورۀ مائده، آیۀ ۵۱؛ سورۀ احقاف، آیۀ ۱۰ و ... .

صفحه از 21