ذخیره فرهنگی ارجمندی است كه به راستی میتوان آنها را مدرسه بزرگ،۱ مكتب غنی و منبع مطمئن و سرشار از آموزههای بنیادین در زمینه عقاید، عرفان، اخلاق، راهكارهای برین زندگی، و فرهنگ ناب پاک سازی و بهسازی نام نهاد.
مفهوم شناسی دعا
«دعا» در لغت به معنی صدا زدن،۲ به یاری طلبیدن،۳ به امری تشویق كردن۴ و در اصطلاح اهل شرع، گفت وگو كردن با حق تعالی، به نحو طلب حاجت و درخواست حل مشكلات از درگاه او و یا به نحو مناجات و یاد صفات جلال و جمال ذات اقدس اوست۵ كه در این مقال، همین مقصود اصطلاحی از دعا مراد است.
خاستگاه دعاهای ماثور
«نیایش» در فرهنگ اهلبیت علیهم السلام تنها یک درخواست خشک و بی روح نیست؛ حتی بالاتر، یک عبادت معمولی هم نیست، «دعا» در این فرهنگ باطن قرآن است؛ چنان که امام خمینی رحمه الله علیه به نقل از استاد خود آنها را قرآن صاعد میخواند؛ یعنی آنها را برگرفته از قرآن و وحی الهی میدانست که از زبان معصومان علیهم السلام و اولیای ممتاز خدا، به سوی ملکوت صعود میکند. امام امت رحمه الله علیه در وصیتنامه سیاسی الهی خود فرمودهاند:
ما مفتخریم که ادعیه نجاتبخش، که آن را قرآن صاعد میخوانند، از ائمه معصومین ماست۶.
دعاهای به جا مانده از پیامبر و یا امامان، الهامی است از قرآن حكیم و تعبیری دیگر
1.. از علامه امینی نقل شده است كه: «اسلام برای مسلمانان مدرسهای تاسیس کرده است که درب این مدرسه دو لنگه دارد و هیچ لنگه آن در عالم لنگه ندارد، یکی دعا و دیگری زیارت».
2.. العین، ج۲، ص۲۲۱، ماده دعا؛ لسان العرب، ج۱۴، ص۲۵۷، ماده دعا.
3.. مجمع البحرین، ج۱، ص۱۴۱.
4.. المفردات، ماده دعوت.
5.. المصباح المنیر، ص۱۷؛ قال أَبو إسحق فی قوله: أُجِیبُ دعوة الدَّاعِ إذا دَعانِ؛ معنی الدعاء لله علی ثلاثة أَوجه: فضربٌ منها توحیدهُ و الثناءُ علیه كقولك: یا اللهُ لا إله إلا أَنت، و كقولك: ربَّنا لکَ الحمدُ، إذا قُلْتَه فقدَ دعَوْته بقولک ربَّنا، ثم أَتیتَ بالثناء و التوحید، و مثله قوله: و قال ربُّكم ادعونی أَسْتَجِبْ لكم إنَّ الذین یسْتَكبرون عن عِبادتی؛ فهذا ضَرْبٌ من الدعاء، و الضرب الثانی مسأَلة الله العفوَ و الرحمة و ما یقَرِّب منه كقولك: اللهم اغفر لنا، و الضرب الثالث مسأَلة الحَظِّ من الدنیا كقولك: اللهم ارزقنی مالًا و ولداً، و إنما سمیهذا جمیعه دعاء لأَن الإِنسان یصَدّر فی هذه الأَشیاء بقوله یا الله یا ربّ یا رحمنُ، فلذلک سُمیدعاء ً(ر. ك: لسان العرب، ج۱۴، ص۲۵۷).
6.وصیت نامه سیاسی الهی امام خمینی رحمه الله علیه ، ص۳.