اقتباس؛ گونه‌اي از تجلي قرآن در نيايش معصومان عليهم السلام - صفحه 105

أنهم فی الآخرة هم الأخسرون،‏‏ و جعلنا من بین أیدیهم سداً و من خلفهم سداً فأغشیناهم فهم لا یبصرون.

11. استناد، جری و تطبیق، استخراج بطن

در دعایی منسوب به امام کاظم علیه السلام تحت عنوان دعای «احتراز»، در بندی در قالب مناجات، از شر دشمنان به خدا پناه می‌برد و آن گاه مستند کلام خودش در این دعا را چهار آیه شریفه قرار می‌دهد که همگی اشاره به مواردی دارد که خدا بندگان صالح را در هنگام خوف از دشمنان و گرفتاری نجات داده است. امام با تطبیق آن آیات بر مصادیق جدید (خودش و دشمنان خودش) به جای پیامبران و بندگان صالح گذشته و دشمنانشان از مبنای جری و تطبیق استفاده کرده و به مقتضای مفهوم عامی‌که از این جزئیات به دست می‌آید، آیه را مستند دعای خویش ساخته، از خدا می‌خواهد او را از شر دشمنان حفظ کند، می‌فرماید:
اللهم بک أعوذ [و بک ألوذ] و بک أصول، و إیاک أعبد و إیاک أستعین،۱و علیک أتوكل و أدرء بک فی نحر أعدائی، و أستعین بک علیهم، و أستكفیكهم فاكفنیهم بما شئت وكیف شئت، و مما شئت، بحولک و قوتک، إِنَّکَ عَلی‏ كُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدیر۲فَسَیَكْفیكَهُمُ اللهُ وَ هُوَ السَّمیعُ الْعَلیم۳‏ قالَ سَنَشُدُّ عَضُدَکَ بِأَخیکَ وَ نَجْعَلُ لَكُما سُلْطاناً فَلا یَصِلُونَ إِلَیْكُما بِآیاتِنا أَنْتُما وَ مَنِ اتَّبَعَكُمَا الْغالِبُونَ۴لا تَخافا إِنَّنی‏ مَعَكُما أَسْمَـعُ وَ أَری۵‏ قالَ اخْسَؤُا فیها وَ لا تُكَلِّمُون۶أخذت بسمع من یطالبنی بالسوء بسمع الله و بصره و قوته بقوة الله و حبله المتین، و سلطانه المبین فلیس لهم علیها سلطان و لا سبیل إن شاء الله، وَ جَعَلْنا مِنْ بَیْنِ أَیْدیهِمْ سَدًّا وَ مِنْ خَلْفِهِمْ سَدًّا فَأَغْشَیْناهُمْ فَهُمْ لا یُبْصِرُون۷۸.

12. توصیف پیامبر و اهل بیت

امام رضا علیه السلام در دعایی به مقصود طلب فرج به اسمای حسنای الهی متوسل می‌شود و

1.. سوره فاتحه، آیه۵.

2.. سوره آل عمران، آیه۲۶؛ سوره تحریم، آیه۸.

3.. سوره بقره، آیه۱۳۷.

4.. سوره قصص، آیه۳۵.

5.. سوره طه، آیه۴۶.

6.. سوره مؤمنون، آیه۴۸.

7.. سوره یس، آیه۹.

8.الصحیفه الکاظمیه الجامعه، دعای۴۳، ص۵۹ -۶۰؛ مهج الدعوات، ص۳۹.

صفحه از 108