ياد كردهاى فرقه‏ شناختى عبد الجليل قزوينى در كتاب «نقض» - صفحه 99

پرداخته است كه براى نمونه تنها به يك مورد آن اشاره مى‏كنيم :
مجبّران را قاعده است كه هر سالْ يك روز از اوّل ماه رمضان بخورند به كورى رافضيان ، و اخباريان را قاعده است كه دو روز از آخر ماه رمضان بخورند به كورى مجبّران .۱
ملّا جليل، از لاف‏زنى‏هاى مجبّران هم مثال مى‏آورد، آن جا كه مى‏گويد :
عجب‏تر اين است كه مذهب همه مجبّران ، چنان است و در كتب اصحابانشان مكتوب است و بر سر كرسى خود به ظاهر لاف زنند كه : «بو بكر طاهران ، به يك عيد ، هم به منا نماز كرده است و هم به ابهر ، با آن كه يك جسم در دو مكان در يك وقتْ محال است به نزديك همه عقلا» .۲

23 . مجسّمه‏

مجسّمه، به عموم فرقه‏هايى اطلاق مى‏شود كه در توحيد ، قائل به تجسيم خداوند هستند و براى او جا و مكان فرض مى‏كنند . فرقه‏هايى همچون : كرّاميان ، برخى از اصحاب مالك و شافعى ، و عموم اصحاب سفيان ثورى و اسحاق بن راهويه و احمد بن حنبل و مانند آن ، همگى از مجسّمه محسوب مى‏گردند . ۳
مصنّف ، اين فرقه را زيرمجموعه مكتب شافعيه قلمداد نموده و مناطقى همچون حدود لرستان و خوزستان و كَرَه و گرپايگان و هروگرد و نهاوند را از بلاد محلّ سكونت آنها معرفى كرده است .۴
او در جاى ديگرى از كتاب نقض ، مجسّمه را در اعتقاد به رؤيت مجاهره ، با مجبّره، هم‏عقيده دانسته است .۵

24 . مشبّهه‏

مشبّهه، بيشتر به همان معناى مجسّمه است ، اگر چه در تشبيه ، معناى قياس خداوند

1.همان ، ص ۶۱۹ .

2.همان ، ص ۳۲۱ .

3.ر . ك : مقالات الإسلاميّين ، ص ۲۵۷ ؛ تبصرة العوام ، ص ۷۵ - ۸۶ ؛ الفرق بين الفرق ، ص ۱۳۸ - ۱۴۰ .

4.ر.ك: نقض ، ص ۴۵۷ - ۴۵۸ .

5.ر.ك: همان ، ص ۴۸۳ .

صفحه از 120