دفاع از اماميه و برائت از اسماعيليه در كتاب «نقض» - صفحه 446

امّا خواجه نوسنّى سعى مى‏كند با يكى پنداشتن تقيّه و باطن‏گرايى، اين دو را به يك چوب براند؛ به همين دليل، رازى به تبيين و تفكيك مى‏پردازد و مى‏نويسد:
امّا جواب آنچه گفته است كه: شريعت را ظاهرى و باطنى هست، اين مذهب باطنيان و صبّاحيان است، نه مذهب مسلمانان و ايشان را از اين جا باطنى گويند ... و بحمد اللَّه، مذهب شيعت از آن روشن‏تر است كه به چنين تهمتْ متّهم شود.۱

جمع‏بندى‏

در نهايت مى‏توان نتيجه گرفت كه شناخت مخاطب و شناخت اوضاع سياسى، اجتماعى و فرهنگى و همچنين شناخت دقيق از معارف آيين خويشتن و شناخت دقيق معارف دشمن، مهم‏ترين عناصر براى تعيين راه‏كار و راهبرد پاسخگويى به شبهات سازمان داده شده از سوى مخالفان است و عبد الجليل رازى در پاسخگويى به شبهات كتاب بعض فضائح الروافض، به زيبايى، اين عناصر را كنار هم جمع آورده و ضمن نشان دادن زيبايى‏هاى مكتب اماميه، زشتىِ تهمت‏هاى وارد شده را نمايان ساخته و توانسته ضمن ارائه تصويرى واقعى و زيبا از اماميه، نيّت‏هاى بدخواهانه مؤلّف فضائح را جلوه‏گر سازد.

1.همان، ص‏۴۳۳.

صفحه از 448