مفهوم امامت و ويژگى‏هاى امامان عليهم السلام از نظر عبد الجليل رازى‏ - صفحه 251

بو بكر مى‏گويد روز بيعت: «أقيلونى فلست بخيركم؛ دست از من برداريد كه من بهتر نيستم از شما» و خواجه مى‏گويد: او عالم‏تر است از على، تا هم ابو بكر را به دروغزن داشته باشد و هم عداوت على به ظاهر كرده باشد، و عمر روزِ حكمِ زن زانيه مى‏گويد: «لولا عَلىٍّ لَهَلَك عُمَر؛ اگر على نبودى عمر هلاك شدى»، خواجه مى‏گويد: او عالم‏تر است از على، تا هم انكار قول عمر كرده باشد و هم اظهار عداوت على... .۱
و خلاف در آن است كه بعد از مصطفى، كه بهتر است؟ و درست كرده آمد در اين كتاب در مواضع كه على عليه السلام از هر يكى از صحابه و اهل البيت بهتر است به علم و عصمت و شجاعت و غير آن.۲
ملاحظه مى‏شود كه مرحوم عبد الجليل رازى، بر لزوم علم امام و شايستگى شخص عالم‏تر براى امامت، تأكيد زيادى دارد. ايشان در مقايسه امير مؤمنان عليه السلام با ديگر صحابه براى اثبات برترى و شايستگى على عليه السلام براى امامت، به چند آيه از قرآن استشهاد مى‏كند؛ از جمله به آيه زير:
(هَلْ يَسْتَوِى الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ.۳
آيا آنان كه علم دارند با آنان كه نمى‏دانند برابرند)
.
و در جاى ديگر مى‏نويسد:
و على بهتر است و عالم و معصوم، و همه صحابه، محتاج علم او.۴
ايشان همچنين معتقد است كه امام بايد به احكام ديگر كتب آسمانى و نيز به تنزيل و تأويل و ناسخ و منسوخ قرآن، آگاه عالم باشد تا همه در مسائل و مشكلات خود، به او مراجعه كنند. اهميت عالم بودن امام تا آن جاست كه ايشان همه فضائل را فرع بر عصمت ونصيت و علم مى‏داند و مى‏نويسد:
و اين فضائل كه بيان كرده شد، همه فرع است بر عصمت و نصيت به حجّت عقل و آيات قرآن و اخبار رسول.

1.همان، ص ۱۶۳.

2.همان، ص ۱۶۴.

3.سوره زمر، آيه ۹.

4.نقض، ص‏۱۰۸.

صفحه از 264