برداشت از رفتار امام صادق عليه السلام، اين نرمش را به دليل تهديد منصور و مصلحت زمان دانسته كه امام پاسخى نرم داد تا عصبانيت خليفه غاصب، فرو بنشيند و آسيبى از او در آن حال، متوجّه ايشان نشود. سپس اين قضيه قرآنى را مى‏آورد كه وقتى فرعون از موسى در باره زحماتش نسبت به وى پرسيد: (أ لَمْ نُرَبِّكَ فينا وَليدًا وَ لَبِثْتَ فينا مِنْ عُمُرِكَ سِنينَ * وَ فَعَلْتَ فَعْلَتَكَ الَّتى فَعَلْتَ وَ أنْتَ مِنَ الْكافِرينَ). موسى عليه السلام پاسخى نرم‏تر داد و فرمود: (فَعَلْتُها إذًا وَ أنا مِنَ الضّالّينَ)^۱ .^۲

ح. نقد و فهم حديث با توجّه به سنّت‏^۳

توجّه به خانواده حديث، از روش‏هاى مهم در نقد و فهم روايات است؛ چون تك‏گزاره‏هاى يك مؤلّف يا گوينده را در مجموعه گزاره‏هاى صادره از ناحيه او بهتر مى‏توان فهميد. اين روش را خود معصومان عليهم السلام توصيه كرده‏اند.^۴ يكى از شيوه‏هاى پُركاربرد نصير الدين واعظ در فهم روايات، كنار هم نهادن مجموعه‏اى از احاديث مرتبط، براى تكميل، تسرّى، توسعه و تضييق معناست. بخش‏هايى از رفتار وى را بررسى مى‏كنيم.
صاحب فضائح، جريانى را از جنگ جمل و صفّين نقل مى‏كند كه عدّه‏اى گفتند: «ألا إن أبا الحسن قد أشرك». قزوينى در پاسخ، ابتدا اين روايت پيامبر صلى اللَّه عليه و آله را مى‏آورد:
هر كسى كه يكى را كافر خواند از آن دوگانه به ضرورت، يكى كافر باشد.
سپس دو روايت از پيامبر صلى اللَّه عليه و آله در باره امام على عليه السلام آورده كه: «يا علىّ حبّك ايمان و بغضك نفاق»^۵ و «الا ان الحقّ مع على و على مع الحق يدور معه حيثما دار».^۶ سپس نتيجه مى‏گيرد كه در جنگ جمل يا صفّين كه چنين شعارى عليه امام على عليه السلام داده شد، شعار دهندگان، خود، مشرك شدند.^۷