معصومان اند، تا شبهت زايل شود و فرزندانش خود بعضى ائمّه طاهرين و بعضى سادات بزرگوارند ... و ذرّيت هم هستند كه آلوده زلّت و معصيت اند در دعا در بعضى مستجاب دون بعضى.^۱
از عبارت رازى بر مى‏آيد نسبتِ معنايى حاكم ميان آيه و روايتِ دعايى پيامبر صلى اللَّه عليه و آله، عام و خاص است. دعاى نبوى، دعايى عام است كه شامل تمامى همسران ايشان مى‏شود؛ لكن برخى از همسران ايشان به دلالت آيه سوره تحريم، از شمول حكم آن تخصيص خورده‏اند. از اين رو دعاى نبوى، تنها در شأن برخى از آنان به اجابت رسيده است؛ به همين سان است حكم برخى از ذرّيه ايشان كه برخى صالح اند و مشمول دعاى پيامبر صلى اللَّه عليه و آله و برخى ديگر اهل معصيت اند و از شمول حكم دعا خارج هستند. بديهى است كه در اين نمونه، روايت دعايى به عنوان دليل عام و آيه سوره تحريم، دليل خاص و رابطه معنايى آن دو تخصيص است. افزون بر اين سنّت و قرآن، هر دو خاستگاهى وحيانى دارند و از هر گونه تناقض‏نمايى مصون اند.

ب. اسباب نزول‏

از جمله مباحث علوم قرآنى نقض، توجّه به اسباب نزول آيات و بهره‏مندى از آنها در كشف مداليل و مقاصد آيات است.^۲ رازى دو رويكردِ توصيفى و انتقادى در گزينش و تحليل اسباب نزول آيات داشته است. در ادامه، نمونه‏هايى از هر دو رويكرد را بررسى مى‏كنيم:

يك. رويكرد توصيفى‏

مقصود از رويكرد توصيفى، گزينش و گزارش اسباب نزول معتبر و مستند است. رازى در اين رويكرد، به سان جمهور مفسّران اماميه، به شأن نزول‏هاى معتبر و رايج در تفاسير اجتهادى و مأثور شيعه، اعتماد كرده است.