تبلور سنّت نبوى در سيرت ولايى يا آراى صحابى؟ - صفحه 60

ابن‌مسعود خوانده شده است. ۱ ضمناً او صاحب فتوا نيز محسوب نشده است. ۲

3. نيم نگاهى به سيره مقايسه‌اى امامان علیهم السلام و اصحاب در ارتباط با سنّت

ملاحظه و احراز برخى صلاحيتها براى طريق دستيابى به سنّت، مورد اتفاق تشيّع و تسنن است. هر دو مذهب، منابع مهم تشخيص شايستگى اين طريق را قرآن، حديث، عقل و تاريخ اسلام مى‌دانند. محورهاى عمده شايستگى درباره واسطه وصول به سنّت، نصّ و نصب، علم و آگاهى و طهارت و پاكى است كه اصحاب مذاهب بر آن اتّفاق دارند.
بيشترين اختلاف ـ كه سبب فاصله گرفتن مذاهب و باورهايشان از همديگر شده است ـ مربوط به تعيين مصداق و مراد از جريان صالح مبيّن سنّت مى‌شود. بازنگرى منصفانه در سيره پيشوايان هريك از دو مذهب و ارزيابى مقايسه‌اى آن براساس مبانى احراز صلاحيّت، وصول به نتيجه مطلوب در تعيين مصداق را به راحتى ميسّر مى‌سازد. با اندكى تأمل و مقايسه معلوم مى‌گردد :
1. شواهد قرآنى و روايى امامت اهل بيت علیهم السلام از جهت كثرت و صراحت، با آنچه درباره اصحاب ذكر مى‌گردد، قابل قياس نيست.
2. علوم امامان اهل بيت علیهم السلام بر پايه‌هايى اصيل، اطمينان‌آور و خدشه‌ناپذير مبتنى است كه با علوم ديگران تفاوت دارد. شواهد اين تفاوت و فوق‌العادگى چنين است:
الف ـ براى امامان علیهم السلام وجود هر استادى ـ جز پدران معصومشان ـ قابل اثبات نيست.
ب ـ سنّ و تجربه، در علم و پاسخگويى آنان دخالت ندارد.
حتّى اگر بر اساس مقياسهاى معمول و مشترك، منابع علوم و روش علمى امامان علیهم السلام را با روش و منابع علوم اصحاب مقايسه كنيم، تفاوت راه و ميزان

1.رازى جصاص، ج ۳، ص ۱۲۶

2.غزالى، المستصفى، ص ۵۸۰

صفحه از 67