روش‌شناسي آراي حديثي علامه عسکري در بوته سنجش با تأکيد بر معالم المدرستين - صفحه 178

فتوح آفرید كه هرگز اتفاق نیفتاد و از صدها هزار كشته در آن جنگ‌ها سخن گفت که اصلاً روی نداد.1.

مهم‌ترین منبع روایات سیف

علامه عسکری در باره گستره جعلیات سیف بن عمر و نیز مصادری که اخبار وی را نقل كرده‌اند، چنین اظهار داشته است كه روایات ساختگی سیف در بیش از هفتاد مصدر از مصادر مهم اسلامی چون حدیث، تاریخ، ادب و غیره راه یافته است، اما كسی كه بیش از دیگران و پیش از همه، به سیف ارادت ورزیده و اخبار و روایات او را در كتاب خود آورده، امام المورخین محمد بن جریر طبری است.۲

علت اعتماد مکتب خلفا به روایات سیف

علامه پس از نقل نمونه‌هایی از داستان‌های ساختگی سیف و رواج آنها در کتب مهم تاریخی، به این سؤال پاسخ می‌دهد که چرا مؤلفان این کتاب‌ها با آن که داستان‌پردازی و خرافه‌گویی‌های سیف را می‌شناختند، بر او اعتماد کرده و به نقل و نشر روایاتش پرداختند. ایشان در این باره می‌نویسد:
پاسخی جز این نیست، مگر آن كه بگوییم سیف دروغ‌ها و بافته‌هایش را با نشر یك سلسله مناقب صحابه زینت داده است و دانشمندان مکتب خلفا نیز نهایت سعی خود را برای ترویج و اشاعه آنها به كار برده‌اند، در حالی كه با تمام وجود می‌دانستند كه همه روایت‌های سیف دروغ محض است!۳.

آسیب شناسی جوامع حدیثی شیعه

یکی دیگر از محورهای مباحثات علامه عسکری در كتاب معالم المدرستین، آسیب شناسی جوامع حدیثی شیعه است. ایشان با پرهیز از تعصّب و یک جانبه اندیشی و نیز کنار گذاردن پیش فرض‌های ذهنی، جوامع حدیثی شیعه را نیز مورد نقد و ارزیابی قرار داده، با شناسایی و معرفی خطاها و اشتباهات دخیل، احادیث معصومان علیهم السلام را از آسیب‌های راه یافته مصون داشتند. عمده‌ترین روشی که ایشان در بررسی احادیث شیعی به کار گرفته است، مقایسه متونی روایی و تطبیق احادیث یک منبع با مصادر روایی

1.. همان

2.. همان، ج۱، ص۴۳۸.

3.. همان، ج۱، ص۴۳۹

صفحه از 184