حدیث تدریه خیر من الف ترویه.۱ و از امام رضا علیه السلام روایت شده است: کونوا دراة و لا رواة.۲
از مباحث مطرح شده می‌توان چنین نتیجه گرفت که در مرحله‌ای از تاریخ در اثر رقابت‌ها و منازعات بین دو مکتب حدیث مهم شیعه، یعنی کوفه و قم و تنشی که در جو علمی آن دوران حاکم بوده است، برخی روایات توسط افراد مغرض وارد متون حدیثی شده و توسط افراد ساده‌انگار و زودباور این روایات اشاعه یافته است.
اساساً روایاتی که فضایل عجیب و غریب برای مردم یک شهر بیان می‌کند، چه کارکرد سودمندی می‌تواند داشته باشد؟ آیا صدور این نوع روایات با آیات زیادی از قرآن کریم که دائماً انسان را تهدید می‌کند۳ و هیچ پشتوانه‌ای جز عمل صالح را مایه نجات و سعادت انسان نمی‌داند،۴ با این نوع روایات سازگاری دارد؟
به نظر می‌رسد این نوع رویات با اهداف کلی شریعت _ که یکی از آنها مسئولیت پذیری۵ انسان در برابر اعمالش و هوشیاری همیشگی در برابر نیرنگ‌های شیطان است _ سازگاری ندارد.
کتابنامه
_ اخبار البلدان، ابن الفقیه احمد بن محمد بن اسحاق همدانی، بیروت: عالم الكتب، اول،1416ق.
_ اخبار دار الایمان قم، سید نور الدین موسوی خلخالی، کتابخانه آیة الله مرعشی، قم، 1386ش.
_ الاختصاص، شیخ مفید، تحقیق: علی اکبر غفاری، دارالمفید والطباعه، بیروت: 1414ق.
_ اصول الحدیث و احکامه، جعفر سبحانی، قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، 1412ق.
_ اصول الکافی، محمد بن یعقوب کلینی، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1363ق.
_ الامالی، شیخ مفید، بیروت: دار المفید، 1993م.
_ انوار المشعشعین، اردستانی کچویی قمی، قم: کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، 1381ش.
1.. بحارالانوار، ج۲، ص۱۸۴. یک روایت که درست فهمیده شود، بهتراست از هزار روایت که بدون فهم بیان شود.
2.. الامالی، ص۳۱؛ مسند الرضا علیه السلام، ج۱، ص۸. بیشتر تلاش کنید که روایت را درست درک کنید تا این که خیلی روایت نقل کنید.
3.. «أ فأمنوا مکر الله فلا یأمن مکر الله الا القوم الخاسرون» (سوره اعراف، آیه ۹۹).
4.. «لیس للانسان الا ما سعی» (سوره نجم، آیه ۳۸).
5.. «ان السمع و البصر و الفؤاد کل اولئک کان عنه مسؤولاً» (سوره اسراء، آیه ۳۴).
