بررسی سند روایت

1) سند روایت غریب است و این متن تنها به این سند در کتب روایی نقل شده است.
2) محمد بن قتیبه همدانی مجهول است و برای او هیچ طریقی به علی بن نعمان وجود ندارد.^۱
3) علی بن نعمان مشترک بین سه نفر جعفی، نخعی و رازی است که دو نفر مهمل هستند و نفر اول ثقه و از اصحاب امام رضا علیه السلام است و روایت وی از ابی الاکراد باید با واسطه باشد، چرا که ابی الاکراد از صحابه امام باقر و امام صادق و امام کاظم علیهم السلام است^۲
و بعید است که صحابه امام رضا علیه السلام به تنهایی این صحابی پیر صادقین علیهما السلام را درک
کرده باشد.
4) متن و سند این روایت از کتاب تاریخ قم گرفته شده است.
ارزیابی کلی سند: راوی اول و دوم مجهول، راوی دوم مشترک بین یک ثقه و دو نفرمهمل، راوی سوم حسن است.^۳ بنا بر این، سند ضعیف و غیر قابل اعتماد است.

بررسی متن روایت

1) روایت فوق همه بلایا را از قم دفع شده دانسته است؛ در حالی که در سال 1313 سیل مهیبی به طرف قم سرازیر شد و خرابی‌های فراوانی از خود برجا گذاشت.^۴ و یا قحطی شدیدی در سال 1288ق، در قم که حتی چندین گزارش از آدمخواری در این شهر وجود دارد.^۵ در سال 1388ش، سیلی در قم سرازیر شد که بر اثر آن، چهار نفر کشته، سه نفر مفقود، پانصد واحد مسکونی تخریب شد و...^۶ و مصادیق فراوانی از بلایای طبیعی و اجتماعی می‌توان برای قم بر شمرد که ما هم اکنون در پی آن نیستیم.
2) این روایت قم را حجت خدا روی زمین دانسته است که در باره مخالفت این سخن با سنت و قرآن ذیل روایت بعدی سخن خواهیم گفت.
3) در این روایت خداوند مردم کوفه را _ که امام علی علیه السلام نیز جزو ایشان بود، بر مردم