تعارض است. روایات ما تأکید بر عدم ترک شام دارند؛۱ در حالی که پزشکان کهن، بر ترک خوردن شام اصرار داشتهاند.۲
جالب آن که دستور غذاییِ سه وعده غذا در دو روز، دستوری پزشکی است که توسط پزشکان سنّتی بر آن تأکید شده است.۳
در قسمتی از رساله ذهبیّه آمده است: «کذا أمر جدّی محمّد علیّاً فی کلّ یوم وجبة و فی غدة وجبتین».۴ این سخن نیز شاذ است و مؤیّدی در متون روایی ندارد. روایات توصیه کننده به صبحانه و شام نیز با آن تعارض دارند.
هـ) ادبیات رساله ذهبیّه: ادبیات به کار رفته در رساله ذهبیّه، تفاوتی آشکار با روایات طبّی شیعه دارد؛ همچنان که مشابهت تام با نگاشتههای طبّ یونانی و هندی دارد؛ اگر چه در برخی از موارد با آن نیز مخالف است.
و) واژگان به کار رفته در رساله ذهبیّه: این واژگان نیز با واژگان روایات طبّی، متفاوت و با واژگان مصادر پزشکی، مشابه است؛ واژههایی همچون: قرن الأیّل، کزمازج، حبّ الأثل، ملح أندرانی، أقاقیا، سکباج، مرزنجوش، شیرخشت، آبزن، تمریخ و ثجیر العصفر و....
بسیاری از این واژهها فارسی و برخی نیز ویژه پزشکان یونان و غیر یونان بوده و در روایات طبّی نیز به آنها اشاره نشده است.
ز) تفاوت عبارات رساله ذهبیّه با مبادی علم امام: در مقدمه رساله ذهبیّه، آگاهی نویسنده از این امور، بنا بر تجربه شخصی و اختبار (آزمایش) دانسته شده است:
عندی من ذلک ما جربته و عرفت صحته بالاختبار و مرور الأیام، مع ما وقفنی علیه من مضی من السلف مما لا یسع الانسان جهله، و لایعذر فی ترکه، و أنا أجمع ذلک مع ما یقاربه مما یحتاج الی معرفته.۵.
روشن است که این عبارت، با مبادی علم امام و دانشافزایی غیبی او تفاوت
آشکار دارد.
جالب آن که این عبارت، مشابهت فراوانی با عبارت مسیح بن حکم دمشقی، پزشک مخصوص هارون الرشید، در کتاب الرسالة الهارونیه دارد. او در توصیف نگاشته خویش
1.. ر.ک: بحار الأنوار، ج۵۹، ص۳۱۱.
2.. ر.ک: دانشنامۀ قرآن و حدیث، باب الأکل؛ موسوعة الاحادیث الطبیّه، ج۲، ص۴۷۷ - ۴۸۳.
3.. الکافی، ج۶، ص۲۸۹، ح ۱۰.
4.. القانون فی الطب، ج۱، ص۲۳۰.
5.. بحار الأنوار، ج۹۵، ص۳۰۷