شنيده است. ۱ محمد بن احمد بن ابراهيم بن سليمان كوفى از اساتيد ابن قولويه، ساكن مصر است و كتب خود و حاتم بن اسماعيل را براى او نقل كرده است. ۲ او در طريق كتاب عيسى بن مستفاد نيز قرار دارد. نجاشى در وصف اين سند چنين مى نويسد:
هذا الطريق مصرىُ فيه اضطراب. ۳
از سوى ديگر، استاد ابن قولويه در اين طريق عبيداللّه بن فضل بن محمد بن هلال نبهانى است كه اصالتا كوفى است امّا به مصر كوچيده و در آن سكنا گزيده است. ۴ از اين رو، اين كتاب هم رهاورد سفر به مصر است.
با توجه به آنچه تا كنون درباره جعفر بن محمد بن قولويه آمد، بايد گفت كه او آميزه اى از منقولات مكتب قم، رى، خراسان، بصره و مصر را وارد بغداد كرده است و از اين حيث حلقه واسط بسيار مهمى به شمار مى رود.
چنين مى كند كه محمد بن عثمان نصيبى معدّل، شيخ بغدادى نجاشى، در مصر از جعفر بن محمد بن عبيداللّه بن موسى بن جعفر نقل كرده باشد ؛ زيرا در ضمن سند كتابى چنين مى گويد:
... حدّثنا جعفربن محمد بن عبيداللّه بمصر قراءةً عليه. ۵
با اين قرينه مى توان گفت كه تمامى كتب منقول از جعفر بن محمد، در سفر نصيبى به مصر دريافت و به بغداد منتقل شده است. خود جعفر بن محمد بن عبيداللّه در اغلب طرق، از عبيداللّه بن احمد بن نهيك نقل مى كند. ۶ احتمال دارد او براى دريافت اجازه نقل برخى از كتب از عبيداللّه بن احمد سفرى به مكّه داشته است؛ زيرا در ضمن همين اسناد به حضور عبيداللّه بن احمد بن نهيك در مكّه ۷ و تحديث جعفر از او ۸ به صراحت اشاره شده است.
مطلب جالب ديگر، آن كه ابوحاتم رازى، محدّث و رجالى بزرگ اهل سنّت، از مشايخ جعفر بن محمد بن عبيداللّه است ۹ و شايد بتوان گفت كه او در طلب حديث به رى هم رفته باشد. افزون بر
1.همان، ص۱۲۶، ش۳۲۷.
2.همان، ص۱۴۷، ش۳۸۲؛ ص۳۷۵، ش۱۰۲۲.
3.همان، ص۲۹۸، ش۸۰۹ .
4.همان، ص۲۳۲، ش۶۱۵ .
5.همان، ص۴۳۱، ش۱۱۵۸.
6.همان، ص۲۰، ش۲۶؛ ص۴۹، ش۱۰۶؛ ص۵۶ ، ش۱۲۷؛ ص۷۱، ش۱۷۰؛ ص۷۴، ش۱۷۹؛ ص۹۹، ش۲۴۹؛ ص۱۱۳، ش۲۹۱؛ ص۱۲۷، ش۳۲۹؛ ص۱۴۵، ش۳۷۵؛ ص۱۴۸، ش۳۸۳؛ ص۱۵۹، ش۴۲۰؛ ص۱۶۲، ش۴۳۰؛ ص۱۸۰، ش۴۷۶؛ ص۱۹۹، ش۵۲۹ ؛ ص۲۰۵، ش۵۴۶ ؛ ص۲۳۲، ش۶۱۵ ؛ ص۲۳۶، ش۶۲۲ ؛ ص۲۵۰، ش۶۵۶ ؛ ص۲۵۶، ش۶۷۰ ؛ ص۲۸۵، ش۷۵۸؛ ص۲۹۰، ش۷۷۶؛ ص۳۲۷، ش۸۸۷ ؛ ص۳۵۷، ش۹۵۶؛ ص۴۳۴، ش۱۱۶۵؛ ص۴۳۵، ش۱۶۷؛ ص۴۴۱، ش۱۱۸۸؛ ص۴۴۴، ش۱۲۰۰؛ ص۴۵۹، ش۱۲۵۳.
7.همان، ص۱۵۹، ش۴۲۰.
8.همان، ص۲۲۴، ش۵۸۶ ؛ ص۳۶۷، ش۹۹۳؛ ص۴۳۱، ش۱۱۵۸؛ ص۴۴۳، ش۱۱۹۶.
