همين موجب شده كه مصحّح الايضاح به اشتباه تصوّر كند كه قاضى نعمان به دو طريق از المسائل على بن جعفر روايت مى كند . ۱
در الايضاح روايات ديگرى نيز از على بن جعفر نقل شده ، ولى نه از كتاب المسائل او ، بلكه به نقل از كتاب النهى . موضوع همه اين روايات ، منهيّات پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله است . مؤلّف كتاب النهى شناخته شده نيست ، امّا همه نقل هايى كه از اين كتاب در الايضاح آمده ، روايات على بن جعفر است ؛ با اين سند :
حسن بن جعفر اسحاق بن موسى على بن جعفر أخيه موسى بن جعفر[ عليه السلام ] أبيه ۲ جعفر بن محمّد عليه السلام أبيه عليه السلام آبائه عليهم السلام . ۳
8 . كتاب حمّاد بن عيسى ( حمّاد بن عيسى )
حمّاد بن عيسى (م 209ق يا 208ق) از راويان امام صادق عليه السلام است . وى از امام كاظم عليه السلام و امام رضا عليه السلام نيز حديث شنيده است . ۴ نجاشى ، دستِ كم ، دو كتاب به وى نسبت مى دهد : كتاب الزكاة و كتاب الصلاة . ۵
قاضى نعمان همه جا از كتاب او با عنوانى كه در بالا آورده ايم ، ياد مى كند . ۶ با توجّه به آن كه از الايضاح تنها بخشى از « كتاب الصلاة » در دست ماست ، همه رواياتِ منقولِ قاضى نعمان از كتاب حمّاد ، در باب « صلاة » است . بيشتر اين روايات ، به نقل از حريز بن عبداللّه است ؛ با سند زير :
حمّاد بن عيسى حريز بن عبداللّه زرارة بن اعين محمّد باقر عليه السلام .
در يك مورد ، سند روايت به امام سجّاد عليه السلام مى پيوندد :
حمّاد بن عيسى حريز بن عبداللّه زرارة بن اعين حسين بن مختار ابى حمزة على بن الحسين عليه السلام . ۷
روايات اندكى نيز هست كه در آنها حمّاد از راويان ديگرى ، جز حريز ، روايت مى كند ؛ به سلسله سندهاى زير :
1.ر . ك : الايضاح ، مقدّمه مصحّح ، ص ۵۴ .
2.تنها در يك مورد ( ص ۲۰۷ ) به جاى « أبيه » ، « جدّه » آمده است .
3.الايضاح ، ص ۵۴ ، ۱۳۹ ، ۱۴۳ ، ۱۴۶ ، ۱۴۷ ، ۱۵۸ ، ۱۶۳ ، ۱۶۹ ، ۲۰۰ ، ۲۰۵ ، ۲۰۷ .
4.فهرست أسماء مصنّفى الشيعة ، ص ۱۴۲ ـ ۱۴۳ .
5.همان ، ص ۱۴۲ .
6.الايضاح ، ص ۶۷ ( ۲ روايت ) ، ۷۲ ، ۷۴ ، ۷۶ ، ۷۷ ( ۲ روايت ) ، ۷۸ ( ۳ روايت ) ، ۷۹ ، ۸۲ ، ۸۶ ( ۲ روايت ) ، ۸۷ ( ۲ روايت ) ، ۸۸ ، ۹۱ ( ۲ روايت ) ،۹۵ ، ۹۶ ، ۹۷ ، ۹۹ ، ۱۰۲ ، ۱۰۴ ، ۱۱۲ ، ۱۱۸ ، ۱۱۹ ، ۱۲۰ ( ۲ روايت ) ۱۲۲ ، ۱۲۴ ، ۱۲۷ ، ۱۲۸ ۱۳۳ ، ۱۴۰ ، ۱۴۶ ، ۱۵۰ ، ۱۵۶ ، ۱۵۸ ، ۱۶۶ ( ۲ روايت ) ، ۱۶۸ ، ۱۷۲ ، ۱۷۴ ، ۱۷۶ ( ۲ روايت ) ، ۱۸۳ ( ۲ روايت ) ، ۱۸۵ ، ۱۸۶ ( ۲ روايت ) ، ۱۸۷ ، ۱۸۹ ، ۱۹۲ ، ۱۹۴ ، ۱۹۶ ، ۱۹۷ ، ۲۰۰ ، ۲۰۳ ( ۳ روايت ) ، ۲۰۵ ، ۲۰۶ ( ۲ روايت ) ، ۲۰۷ ، ۲۱۲ ، ۲۱۵ ، ۲۱۶ .
7.همان ، ص ۲۰۳ .
