4 ـ 4. جنبه موضوعى

پرداختن خاورشناسان به حديث از زاويه موضوعى يكسان نبوده است. آغاز اهتمام خاورشناسان به حديث در قالب مطالعه زندگى و سيره پيامبر بوده است. نخستين اظهارنظرهاى خاورشناسان در ضمن تأليفات آنان مربوط به سيره و مغازى بوده است. به برخى از اين آثار و نوشته ها و آرا و ديدگاه ها در مباحث قبل اشاره شد.
البته اين گونه برخورد تا دوران معاصر هم ادامه دارد. وات (خاورشناس معاصر) ديدگاه هاى حديثى اش را در قالب دو كتاب محمّد في مكة و محمّد في المدينة بيان مى كند.
دومين موضوعى كه از آن طريق خاورشناسان به حديث پرداختند فقه اسلامى است. عمده آثار شاخت درباره حديث در غالب دو كتاب وى درباره فقه اسلامى است؛ يعنى كتاب اصول الشريعة المحمدية و المدخل إلى الفقه الاسلامى.
موتسكى خاورشناس معاصر نيز بخش وسيعى از ديدگاه هاى حديثى اش را در قالب كتاب مبادى فقه اسلامى بيان مى دارد.
سومين موضوع مورد توجّه خاورشناسان برخورد مستقيم با حديث است. اين نگاه در نيمه دوم قرن بيستم بيشتر خود را نشان مى دهد؛ يعنى خاورشناسان از سيره و فقه به حديث نمى رسند، بلكه مطالعه خود را مستقيما به حديث مربوط مى كنند.

5 ـ 4. نوع نگاه

مهم ترين محور و زاويه اى كه مى تواند جريان ها و مكتب هاى خاورشناسى را در يك مسأله نشان دهد، نوع نگاهى است كه در طول تاريخ درباره آن مسأله شكل مى گيرد.
به عنوان نمونه عبدالجبار ناجى در كتاب تطور الاستشراق في دراسة التراث العربى پژوهش هاى خاورشناسان را درباره پيامبر اسلام و سيره ايشان به سه مرحله تقسيم مى كند:

مرحله نخست. دوره قرون وسطى

در اين مرحله خاورشناسان با تعصب فراوان و ناآگاهى از منابع اسلامى و عربى و نيز نگاه اسطوره اى و تخيلى به پيامبر اسلام مى نگريستند.

مرحله دوم. قرن هجده و نوزده

در اين مرحله با شكل گيرى نحله هاى فكرى و فلسفى در اروپا به ويژه آلمان و فرانسه، مطالعات خاورشناسان درباره پيامبر، رنگى ديگر به خود مى گيرد. در اين مرحله پيامبر به عنوان مصلحى كه براى رهانيدن پيروان خود از اسرار لاهوت به پا خاسته، معرفى مى شود.

مرحله سوم. قرن نوزده و بيست

در اين دوران ـ كه عصر تكنولوژى و صنعت به شمار مى رود و تأثير فراوان بر اقتصاد و جامعه