ابى جعفر عليه السلام .
در نمودار فوق، سند مذكور به شش شاخه تقسيم شده است و اين در صورتى است كه مراد ابن قولويه از «غيره» تنها يك نفر ديگر از مشايخش (غير از حكيم بن داود) باشد، ولى اگر مراد وى از «غيره» بيش از يك نفر باشد (با توجه به اين كه مشايخ بى واسطه ابن قولويه بيش از سى نفر شمرده شده اند ۱ ) شاخه هاى اين سند به بيش از اين شش شاخه (يعنى 9، 12، 15 و ديگر اعداد مضرب 3) قابل افزايش است. در هر حال، بين ابن قولويه تا امام باقر عليه السلام پنج واسطه قرار گرفته اند كه طبقه اخير آنها ـ كه مشايخ بى واسطه اويند ـ نيازى به بررسى ندارند؛ زيرا خود در مقدمه كتابش آنها را توثيق كرده است. بنابراين، بايد افراد ديگر واقع در اين سند بررسى شوند كه عبارت اند از: 1. سيف بن عميره، 2. صالح بن عقبه، 3. علقمة بن محمد الحضرمى، 4. مالك الجهنى، 5 . محمد بن اسماعيل، 6 . محمد بن خالد الطيالسى، 7. محمد بن موسى الهمدانى.
1. سيف بن عميره
شيخ طوسى در رجال خود در اصحاب امام صادق عليه السلام و امام كاظم عليه السلام از او نام برده ۲ و در الفهرست درباره اش گفته:
ثقة كوفى نخعى عربى له كتاب.
نجاشى نيز علاوه بر توصيفات مذكور، درباره وى گفته است:
له كتاب يرويه جماعات من اصحابنا. ۳
از اين عبارت مى توان اعتبار كتاب او را نزد اصحاب ما را استفاده كرد.
علاوه بر تصريحات مذكور درباره وى، وثاقت او را مى توان در ضمن برخى توثيقات عام ديگر نيز يافت كه عبارت اند از: 1. وى از جمله مستثنا منه از رجال كتاب نوادر الحكمة است؛ ۴ 2. وى از قسم اول از رجال كتاب تفسير قمى است ۵ (البته از رجال قسم دوم نيز هست ۶ )؛ 3. وى از جمله رجال كتاب المزار ابن المشهدى است؛ ۷ 4. وى از جمله رجالى است كه مشايخ ثقات از او روايت كرده اند. ۸
علاوه بر اينها وى از كسانى است كه كتابشان مشهور بوده است ۹ و نيز از اجلايى به شمار
1.كامل الزيارات، ص۹ ـ ۱۳؛ اصول علم الرجال بين النظرية و التطبيق، ج۱، ص۶ ـ ۳۲۴؛ كليات فى علم الرجال، ص۶ ـ ۳۰۴.
2.رجال الطوسى، ص۲۱۵ و ۳۵۱.
3.رجال النجاشى، ص۵۰۴ .
4.اصول علم الرجال بين النظرية و التطبيق، ج۱، ص۲۲۴.
5.همان، ج۱، ص۲۸۱.
6.همان، ج۱، ص۳۰۲.
7.همان، ج۱، ص۳۵۴.
8.همان، ج۲، ص۱۹۵.
9.همان، ج۱، ص۱۳۷.
