است كه آيا چهل روز، مدّت قطعى است يا اين عدد، حداكثر زمانى است كه فرد نبايد از آن تخطى كند؛ اما براساس نياز مى تواند كاهش يابد. ^۱ روايتى كه بخارى نقل كرده است مى گويد ابن عمر عادت داشت كه هر دو هفته يكبار ناخنهاى خود را كوتاه كند ^۲ و مى گفت كه پيامبر خود نيز اين كار را به همين شيوه انجام مى داد. نقلى ديگر مى گويد كه پيامبر همواره شارب خود را اصلاح مى كرد و هر جمعه، قبل از بيرون رفتن براى انجام نماز جمعه، ناخنهاى خود را كوتاه مى كرد. ^۳ روايت اخير در تناقض است با نظرى كه در كتاب فتاوى تاتار خانيّة نقل شده و گرفتن ناخنها را قبل از نماز صبح روز جمعه جايز نمى داند. دليل اين حكم، امرى ذوقى يا مصلحتى است : نماز، بخشى از حقيقت حج است؛ همچنان كه تراشيدن مو و كوتاه كردن ناخنها در حال حج، حرام است و فقط بعدا جايز مى شود، اين اعمال نيز بايد پيش از نماز، حرام تلقى شود. مؤيد اين ديدگاه روايت ديگرى است كه مى گويد: هر كس ناخنهاى خود را پس از نماز جمعه كوتاه كند، چونان كسى است كه با كسى كه با انجام حج و عمره، موى خود را تراشيده و ناخنهاى خود را كوتاه كرده باشد. ^۴
در مقابل حديثى كه فاصله انجام اين اعمال را چهل روز معين مى سازد، روايتى بسيار مطنطن ^۵ منسوب به پيامبر در دست است: هر يك از اين اعمال دوره اى زمانى دارند : تميز كردن اسافل اعضا در هر چهل روز، كندن موهاى زير بغل هرگاه ديده شود، اصلاح شارب وقتى بلند شود، كوتاه كردن ناخنها در هر جمعه و تميز كردن مفصلهاى انگشتان در هر وضو. ^۶
روايت بسيار مشهورِ كوتاه كردن در روزهاى جمعه با رواياتى كه به گرفتن ناخنها در روز پنج شنبه توصيه مى كنند، در تعارض است. ^۷