اوامر و نواهى براى تحقق اين حقيقت گفته شده اند؛ حال چنان كه حديثى با روح مقاصد دين ناسازگار و ناهمخوان باشد، كنار گذاشته مى شود.
ح . مخالفت حديث با مسلمات علمى.
ط . توجه به فضاى صدور حديث.
ى . توجه به خانواده حديث.
مقصود از خانواده حديث، احاديثى هستند كه در موضوع خاصى صادر شده است و مى تواند در نقد و يا شرح و فهم حديث ما را يارى دهد.
ك . توجه به نقل به معنا بودن حديث.
ل . توجه به تقطيع احاديث .
م . عرض حديث بر اتفاق امت ؛
چنان كه حديثى با موضوعى كه شيعه و سنى بر آن متفق هستند، مخالف باشد، از اعتبار ساقط شده و كنار گذاشته مى شود.
7 . در پايان ، به مناسبت برگزارى كنگره بزرگداشت از مفسر فرهيخته شيخ ابوالفتوح رازى به نمونه هايى از تلاش هاى فقه الحديثى او در تفسير روض الجنان ـ كه تفسير روايى به معناى صحيح آن است ـ مى پردازيم. بيشترين قواعد و اصولى كه وى براى فهم دقيق احاديث معصومان و شناخت احاديث ساختگى از آنها بهره جسته است عبارت اند از : عرضه حديث به محكمات قرآنى ، مسلمات عقلى، سنت قطعى، مسلمات و واقعيات تاريخى، مسلمات شرعى، ضروريات مذهب و مقاصد عمومى دين و شريعت.
روش جناب شيخ ابوالفتوح در شرح و فهم حديث به گونه اى است كه تا آنجا كه حديثى قابل تأويل به معناى صحيحى باشد، آن را كنار نگذاشته وبه تأويل آن مى پردازد و در اين راه از قواعد ادبى و اصول عقلايى محاوره بهره جسته و حديث را به معنايى كه با مقاصد شريعت و دين اسلام و مكتب اهل بيت سازگار باشد، تأويل مى برد:
۱ . وَ مِنْ شَرِّ النَّفّاثاتِ فِي الْعُقَدِ؛و از شرّ زنان دمنده در بندها بر سبيل سحر.
امّا شرّ ايشان و اثر آن از آنجا باشد كه كسى اعتقاد كند كه آن را اثرى خواهد بودن، از آن اعتقاد ممكن بود كه رنجى به دل او رسد. و امّا چيزى بدهد تا كسى بخورد كه خداى تعالى عادت رانده است كه عند آن رنجى و بيمارى بدهد ، آنگه ]بيايد [و ايهام فگند كه اين رنج به سحر و فسون و دميدن من است.
و امّا آنچه قصّاص روايت كردند كه دختران لبيد بن أعصم اليهوديّ رسول را صلى الله عليه و آله جادوى كردند و پاره اى از موى او و دندانه اى چند از شانؤ او بستدند و رشته اى بگرفتند و يازده گره بر او زدند و در