مقايسه اجمالي « الموضوعات » ابن جوزي با « اللئالي » سيوطي - صفحه 90

عبّاد بن يعقوب, نقل مى كند و در پايان, با جمله: «واللّه أعلم», ظاهراً در قضاوت ابن جوزى تشكيك و ترديد مى نمايد; چرا كه معتقد است اگرچه امثالِ عبّاد از شيعيان هستند; ولى در عين حال, در ميان بزرگان, به راستگويى مشهور بوده اند و متّهم كردن آنان به وضع حديث, صحيح و منصفانه نيست.
درباره محمد بن عبيداللّه نيز قبلاً بحث شد كه او از رجال شيعى است كه مورد اعتماد بسيارى از بزرگانِ اهل سنّت نيز بوده است.

حديث وزارت و خلافت على(ع)

۰.در اللئالى مى خوانيم:حدّثنا محمد بن سهل بن أيوب, حدّثنا عمار بن رجاء, حدّثنا عبيداللّه بن موسى, حدّثنا مَطَر بن ميمون الإسكافى, عن أنس مرفوعاً: إنّ أخى و وزيرى و خليفتى من بعدى فى أهلى و خير من أترك بعدى, يقضى دينى و ينجز موعودى, عليّ. ۱

سيوطى, بعد از حذف قسمتى از سند و نقل حديث, نظر ابن جوزى را چنين خلاصه مى كند كه: «اين حديث, موضوع است و آفت آن, مَطَر است».
او سپس در مقام نقد مى گويد:
[ذهبى] در ميزان الاعتدال گفته است: «اين حديث, موضوع است و متّهم به وضع, مَطَر است. عبيداللّه, شخصى مورد اعتماد و شيعى است; ليكن با روايتِ اين دروغ, مرتكب گناه شده است». واللّه أعلم. ۲
گويا سيوطى در صدد نماياندن مواضع تناقض آميز ابن جوزى و ذهبى است كه با نقلِ اين نظرهاى متعارض و غير قابل دفاع, در آراى ابن جوزى تشكيك مى كند.
همان طور كه ملاحظه گرديد, ذهبى, عبيداللّه بن موسى را ثقه و شيعه معرّفى

1.همان جا; نيز, ر.ك: كنزالعمّال, ج۱۳, ص۱۲۸.

2.اللئالى المصنوعة, ج۱, ص۲۹۹

صفحه از 93