نگاهی به مبانی مجلسی اول در حديث و رجال - صفحه 132

3 . علوّ حال، سبب جرح اكثر مجروحان

مرحوم مجلسى بعد از نقل خبرى كه راوى آن جابر بن يزيد جعفى است، فرموده اند كه پس از تتبع، اين مطلب براى ما آشكار شد كه جابر فردى ثقه، جليل و از اصحاب اسرار ائمه(ع) و خواص آن بزرگواران بوده است، و اهل سنت - چنانكه از مقدمه صحيح مسلم ظاهر است - وى را به همين خاطر، تضعيف كرده اند و برخى از اماميه نيز از آنان پيروى كرده اند ؛ زيرا احاديث وى بر جلالت ائمه(ع) دلالت دارد و چون قدح وى به خاطر جلالتش ممكن نبوده، راويانِ از وى را قدح كرده اند، و هنگامى كه تو در احاديث جابر تأمل كنى، برايت آشكار مى شود كه قدحى متوجه آنان نيست ؛ بلكه قدح به اعتبار عدم شناخت كاملِ ائمه(ع) متوجه خود جارح است.
آنچه كه از تتبع كامل براى ما واضح گشته اين است كه سبب جرح اكثر مجروحان علوّ حالشان است، چنانكه اين معنا از اخبارى كه وارد شده اند از ائمه(ع) ظاهر مى گردد:
اعرفوا منازل الرجال على قدر رواياتهم عنّا ۱
و ظاهراً مراد از «قدر الرواية» اخبار عاليه اى است كه عقل اكثر مردم از درك آنها عاجز است، و متواتراً از آن بزرگواران روايت شده كه:
إنّ حديثنا صعب مستصعب لا يحتمله إلاّ ملك مقرب، أو نبى مرسل، أو عبد مؤمن امتحن اللّه قلبه للإيمان. ۲
و به همين خاطر مى بينى كه مرحوم كلينى، و على بن ابراهيم، و محمد بن حسن صفار، و سعد بن عبداللّه و افرادى مانند ايشان از جابر جعفى و ساير اصحاب اسرار ائمه(ع) نقل روايت كرده و بر آنها اعتماد كرده اند؛ اما ابن غضايرىِ مجهول الحال آنها را جرح كرده است، و متأخران - رحمهم اللّه تعالى - بر اقوال نامبرده اعتماد كرده اند،

1.رجال الكشّى، ص ۳.

2.الكافى، ج ۱، ص ۴۰۱.

صفحه از 133