رويكرد حديثی سيد حيدر آملي در جامع الاسرار - صفحه 95

3. تاريخ تأليف كتاب، سال 735ق، است. مى دانيم كه سيد حيدر آملى در سال 759ق، مسائلى را از فخرالدين محمد پرسيده است. پس بعيد است آملى كه به سال 735ق، در مرتبه اى از دانش و فضيلت بوده كه الكشكول را نگاشته، آن گاه پس از 24 سال به سان طالبان متوسط، مسائل فقهى را از فخرالدين بپرسد.
4 . گمان مى رود كه كتاب از مؤلفات ابن المعمار اسدى است. ۱
آن گاه، افندى به معرفى نسخه اى كهن از كتاب مى پردازد كه در قزوين ملاحظه كرده و در پايان آن اين عبارت آمده:
تمّ الكتاب المسمّى بالكشكول فيما جرى ل آل الرسول دروزة الفقير إلى اللّه تعالى عبداللّه بن اسماعيل بن محاسن المعمار الأسدى عفى اللّه عنه. ۲
افندى خود به اين قرينه اشكال مى گيرد كه ممكن است دروزه به معناى تملك باشد، نه تأليف. و سرانجام پس از معرفى ديگر آثار آملى مى نويسد:
و ما نقلنا من الكشكول المذكور من مؤلفاته ممّا نصّ عليه جماعة من الأكابر، و منهم القاضى نوراللّه في المجالس و لعله الصواب. ۳
شيخ آقا بزرگ تهرانى نيز درباره كتاب گفته است:
مشهور انتساب آن به سيد عارف حكيم حيدر بن على عبيدى يا عبيدلى حسينى آملى معروف به صوفى معاصر و بلكه شاگرد فخرالمحققين است ۴
نويسنده الذريعة در ادامه، به ذكر استبعاد افندى درباره انتساب كتاب به آملى پرداخته و مى افزايد:
حق با افندى است؛ چرا كه مؤلف كتاب سيد حيدر بن على حسينى آملى است، كه اندكى مقدم بر سيد حيدر آملى صوفى است. ۵

1.رياض العلماء، ج ۲، ص ۲۲۲ و ۲۲۳.

2.همان، ص ۲۲۳.

3.همان، ص ۲۲۵.

4.الذريعة، ج ۱۸، ص ۸۲.

5.همان.

صفحه از 93