بسترِ تاريخى و محتواىِ علمى اش بيشتر نمايان ساخت. از اين رو، بازبينى يا بازخوانى هاىِ جسورانه فراوانى در زمينه هاىِ نقد لغوى و محتوايى سنّت منقول صورت گرفت، كه حتّى نصوصِ قرآنى نيز از آن در امان نمانده اند. اين فعاليت ها از جانب برخى همچون شيخ محمّد رشيدرضا و استادش ابوريّه تا سايرين همچون حنفى و قاسم احمد آغاز گرديد.
در همين چارچوب، كتاب تدوين السنة ۱ از ابراهيم فوزى در آخرين دهه قرن بيستم تدوين شد تا تجديد ساختار در معيارهاى مطالعه سنّت و مشخص شدن نقش و جايگاه آن را در پرتو ارزش نظرى و عملى آن در دنياىِ امروزه مطرح كند.
در پى سعى خواهيم كرد، به اختصار، نظريّه مطرح شده در كتاب را به بحث و بررسى بنشينيم و در پايان ارزيابى مختصرى از آن داشته باشيم.
نظريّه كتاب درباره ارزش و نقش سنّت
نويسنده در اين كتاب در صدد ارائه يك موضع علمى ـ عملى در برابر سنّت منقول است، و همين ويژگى موجب ارزشمند شدن كتاب است كه نمى خواهد صرفاً به ترسيم شرايط و چند و چونِ تاريخى مسأله بپردازد، بلكه بيشتر در صدد آن است كه موضعى مبتنى بر معيارهايى
1.تدوين السّنّة، ابراهيم فوزى، بيروت: دارالرياض الريّس، چاپ سوم، ۲۰۰۲م، ۴۱۲ صفحه، رقعى. اين كتاب شامل سه بخش است: بخش اوّل كه عنوان «تعريف السّنّة والخلافات على تدوينها» را دارد، شش فصل است: ۱. تعريف سنّت، ۲. نهى از تدوين سنّت، ۳. پرهيز صحابه از تدوين سنّت، ۴. اجازه تدوين سنّت، ۵. دروغ بستن بر نبىّ مكرّم اسلام(ص) و اسباب و دلايل آن، ۶. اجتهاد در فقه اسلامى.
بخش دوم (علوم حديث) نيز به بررسى: ۱. علوم حديث و انواع آن، ۲. انواع حديث و اختلافات مربوط به آن، ۳. اختلاف درباره صحّت حديث، ۴. اختلاف در تعريف صحابه، ۵. نقد حديث از جهت متن، مى پردازد.
بخش سوم نيز با عنوان سنّت بعد از تدوين به بررسى: ۱. احكام جنايى در سنّت، ۲. احكام عقود در سنّت، ۳. احكام ازدواج و طلاق در سنّت، ۴. احكام وصيّت و ارث، پرداخته و سپس با خاتمه و فهرست اعلام پايان مى پذيرد.
