بهواسطه احاطه و حركت دادن و دگرگون ساختن است. ۱
در جايى ديگر نيز صدرا از قول قيصرى در مقدّمه شرح فصوص الحكم، وحى و الهام را كه از امتيازات پيامبران است، از اقسام كشف و شهود دانسته و چنين آورده است:
عرفا و صاحبان رياضات و مكاشفات در مراتب كشف و انواع آن به صورت اجمال گويند: كشف يا معنوى است يا صورى و مرادشان از كشف صورى آن چيزى است كه در عالم مثال از راه حواس پنجگانه حاصل مىشود و آن يا بهصورت مشاهده است، مانند ديدن صور ارواح متجسّد و انوار روحانى توسّط مكاشف، يا بهصورت شنيدن است، مانند شنيدن وحيى كه بر پيغمبر اكرم صلى اللَّه عليه و آله فرود مىآمد و بهصورت كلام منظوم يا مانند صداى زنجير و زمزمه زنبور عسل شنيده مىشد. آنگونه كه در روايت آمده است، چون پيامبر صلى اللَّه عليه و آله آن را مىشنيد، مراد از آن را مىفهميد، يا بهصورت بوييدن است و آن بوييدنِ نسيم عطرافشان الهى و بوهاى خوش ربوبى است كه پيغمبر صلى اللَّه عليه و آله فرمود: إنّ اللَّه في ايّام دهركم نفحات، ألا فتعرّضوا لها؛ «خداى در روزهاى عمرتان نسيمهاى عطر بيزى است، خود را در معرض آن نسيمها قرار دهيد»، و فرمود: إنّى لأجد نفس الرّحمان من قِبَل اليمن؛ «من بوى پروردگار رحمان را از جانب يمن مىشنوم»، يا بهصورت ملامسه و بساويدن است كه آن بهواسطه اتّصال بين دو نور يا بين دو جسد مثالى است، چنانكه از ابنعباس روايت شده كه پيغمبر صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: «پروردگارم را در بهترين صورت مشاهده نمودم، فرمود: اى محمّد، فرشتگان عالم بالا به چه چيزها با هم گفتگو مىكنند؟ دوبار گفتم: پروردگارا، تو دانايى. پيغمبر فرمود: خداوند دستش را بين دو شانهام گذارد و خنكى آن را در ميان دو سينهام يافتم و آنچه در آسمانها و زمين است دانستم و سپس اين آيه را خواند: (وَ كَذلِكَ نُرى اِبْراهيمَ مَلَكوتَ السَّماواتِ وَ الْاَرْضِ وَ لِيَكونَ مِنَ الْمُوقِنينَ)۲، يا بهصورت ذوق است، مانند كسى كه انواع
1.ملّاصدرا، شرح الاصول الكافى، ج ۵، ص ۸۶
2.انعام (۶) / ۷۵