پاسخ اين است كه بسيار خوب، امّا وقتى اصل علم و قدرت را اراده مى‏كنيد، مقصود چيست؟ آيا مفهوم علم و قدرتى را كه از مخلوقات برگرفته‏ايد، از ويژگى «بالغير بودن» تجريد مى‏كنيد؟ در اين صورت، چه مفهومى باقى مى‏ماند كه از آن به اصل آگاهى يا توانايى تعبير مى‏نماييد؟ توجّه شود كه ويژگى «بالغير بودن» ذاتىِ مفهوم علم يا قدرت باقى نمى‏ماند. مقصود از مفهوم ايجابى اين است كه به نحوى درباره طور آن بتوان سخن گفت. به عنوان مثال، فلاسفه كه مطلق علم را به علم حصولى و حضورى تقسيم مى‏كنند، علم خداوند را نيز با كمك مفهوم «حضور» توضيح مى‏دهند و در واقع مفهوم علم حضورى را به خداوند سرايت مى‏دهند. امّا اگر كسى معتقد باشد كه ذات و صفات و نحوه فاعليّت خداوند حقيقتاً ناشناخته است؛ چنان‏كه در اين نظريّه آمده است: «نحوه بصير بودن خداى تعالى بر ما معلوم نيست و به آفريدگان نتوان قياس كرد... كوشش‏هايى كه فلاسفه در بحث علم ذاتى حق تعالى كرده‏اند، همه بى‏مورد است.» ^۱ با هيچ مفهومى كه دلالت بر طور علم يا قدرت و... كند، نمى‏توان از ذات و صفات پروردگار حكايت كرد. نتيجه اين مى‏شود كه آنچه از عليم و قدير بدون خداوند مى‏فهميم، هيچ بار ايجابى و اثباتى ندارد و به همين جهت، بهتر است كه آنها را سلبى و تنزيهى معنا كنيم تا همين نكته مهم را روشن كرده باشيم. و اين چيزى است كه در احاديث ائمّه اطهار عليهم السلام به صورت متعدّد و مكرّر به آن تصريح شده و ما در بحث نقلى به برخى از آنها اشاره خواهيم كرد. در اينجا به ذكر نمونه‏اى اكتفا مى‏كنيم:
از امام رضا عليه السلام نقل شده است كه فرمودند: اِنّما سُمِيَّ اللَّهُ عالِماً لِأنَّهُ لايَجْهَلُ شَيْئاً. جز اين نيست كه خدا به اين جهت عالم ناميده شده كه به هيچ چيز جاهل نيست.^۲
پس سلبى يا ايجابى معنا كردنِ صفات پروردگار فرع بر اين حقيقت است كه مفاهيمى كه از مخلوقات انتزاع مى‏شوند، اگر بر خارج از حوزه مخلوقات اطلاق گردند، بايد از ويژگيهاى مخلوقيّت تجريد گردند. اين ويژگيها به اوصاف و كيفيّات