بيانهاى مختلف از يك حقيقت واحد، چنان‏كه بارها مشاهده شده است.
با توجّه به نقش اساسى تعريف واژه‏هاى كليدى در تبيين مباحث عقائدى و رفع اختلاف، فصلنامه سفينه در صدد برآمده تا در هر شماره، يك واژه كليدى در مباحث عقايد را - در حدّ گفتارى مختصر - توضيح دهد. اميد است از اين شماره، هربار با يك واژه كليدى آشنا شويم. در اين مورد، تذكّر چند نكته ضرور است:
1. گفتارهاى اين سلسله، توسط پژوهشگران مختلف نوشته مى‏شود. لذا هريك از آنها، سبك و سياق خاصّ خود را دارد؛ گرچه اصول حاكم بر تمام اين گفتارها، همان شاخصهاى پژوهشىِ شناخته شده است.
2. چارچوب كلّى اين گفتارها، تعريف واژه‏ها بر مبناى قرآن و حديث است؛ يعنى همان چارچوب كلّى فصلنامه سفينه.
3. به دليل اختصار در اين گفتارها، هدف اصلى بيان سرفصل‏هاى اصلى و ارجاع به منابع ديگر است كه به تفصيل به آن مطلب پرداخته‏اند.
4. در اين مورد نيز - مانند موارد ديگر - چشم به يارى پژوهشگرانِ درد آشنا داريم كه با بيان ديدگاههاى اصلاحى، تكميلى و انتقادى، همچون گذشته، اين سلسله مطالب را يارى كنند.
عقل يك حقيقت وجدانى است؛ لذا هرگونه تعريفى از آن بايد ريشه در وجدان عُقلا داشته باشد؛ به گونه‏اى كه هر عاقلى فطرتاً آن را تأييد و تصديق كند. بنابراين، استناد به كتب لغت در اين زمينه، براى اين است كه نشان دهيم كه حقيقت وجدانى در زبان عربى چه ناميده مى‏شود و وجه تسميه آن چيست. همچنين شواهد نقلى و روايى در بحث شناسايى گوهر عقل، همگى، جنبه تذكّرى و تنبّهى دارند؛ يعنى عُقلا از اين طريق به ويژگيهاى عقل و عاقل متذكّر مى‏شوند و تنبّه وجدانى مى‏يابند.
با اين مقدّمه، اگر معناى لغوى عقل را در كتب لغت جستجو كنيم، به يك معناى