مىدارد كه مخاطب آن، نه فقط تمام انسانها در همه زمانها و همه مكانها و همه حالات، بلكه تمام عوالم است. ۱
قرآن دعوتى عام و فراگير دارد؛ بنابراين به گونهاى سخن نمىگويد كه نشانگر جلوهاى خاص و انعكاس ايدهها و آرمانهاى امّتى معيّن باشد؛ زيرا به مردم معيّنى اختصاص ندارد و دستورهاى آن همواره براى تمام جوامع و اعصار عملى و كارساز است.
4-2- انواع تشبيهات و تمثيلات قرآن
با مطالعه آيات تشبيهات و تمثيلات قرآن مىتوان آين آيات را به دو دسته تقسيم كرد:
الف) دستهاى از تشبيهات و تمثيلات، حالت عامّ دارد:
اين نوع از تشبيهات و تمثيلات در آيات قرآن فراوان ديده مىشود ۲ ، در آنها، فرهنگ زمانه - كه مخصوص به منطقه خاصّ و مردم عصر بعثت باشد - وجود ندارد و مخاطبان آن، عامّه مردم در هر زمان و مكانى هستند: چه مردم عصر رسالت، چه مردم عصر حاضر و چه نسلهاى آينده.
ب) دستهاى ديگر با صبغه عربى است:
قرآن در تشبيهات و تمثيلات خود از آب، گياه، كوه، درخت، حيوانات واقسام موجودات و پديدههايى كه در طبيعت حجاز يافت مىشد، سخن مىگويد، يا از اعتقادات و عادات مردم آن عصراستفاده مىكند، براى آنكه بتواند مطالب خود را در سطح فهم مخاطب و به گونهاى ملموس براى آنان تبيين نمايد و نقش تربيتى خود را ايفا كند و اثر خود را بگذارد؛ امّا پيامى كه اين تمثيلات عرضه مىكنند، به نوع انسان و فراگير است؛ نه عربى.
1.انبياء (۲۱): ۱۰۷؛ قلم (۲۵): ۵۲؛ سبأ (۳۴): ۲۸؛ فرقان (۲۵):۱
2.انبياء (۲۱):۱۰۴؛ صافّات (۳۷): ۴۸ و ۴۹؛ حديد (۵۷): ۲۱؛ دخان (۴۴): ۴۶-۴۳؛ بقره (۲): ۷۴، محمّد (۴۷):۲۰؛ شعراء (۴۷): ۱۳؛ انعام (۶): ۱۲۵؛ بقره (۲): ۱۷۱؛ حج (۲۲): ۳۱