قرآن انعكاس يافته - مىتوان به موارد زير اشاره كرد:
- وفاى به عهد: تمثيل عهد شكن، به زنى كه رشته خود را پس از محكم بافتن، از هم مىگسلد. ۱
- كَرَم : تشبيه ديگ به حوضچههايى كه در آن آب مىريختند. ۲۳
3-3- هدف قرآن در بهره گيرىاز تشبيهات و تمثيلات فرهنگ زمانه
اكنون بعد از ذكر اين مقدّمات و مثالها، به اين سؤال مىرسيم كه هدف قرآن در بهرهگيرى از تمثيلات و تشبيهات فرهنگ زمانه چيست؟
قرآن در موقعيت و شرايط تاريخى و جغرافيايى خاصّى نازل شده و بىگمان، در مرحله نخست، مردم و جامعه آن عصر را مورد توجّه و خطاب قرار داده است. اين مسئله، جلوهاى ديگر به تعاليم و دستورهاى الاهى مىدهد.
الف) عرب جاهلى از لحاظ سياسى، حكومت قبيلهاى داشت. ويژگى اصلى اين شيوه حكومتى، حكميت بود؛ يعنى اداره محيط قبيله به دست يك حكومت كامل نبود؛ زيرا در محيط قبيله هركس مستقل و آقاى خود بود. به همين دليل، در سرزمين حجاز حكومت سياسى استوارى نبود.
ب) از نظر فرهنگى، عالىترين تجلّى و نمونه فرهنگ عرب جاهليت، ادبيات و در رأس آنها شعر بود.
ج) از بعد اقتصادى، بخش عمده زندگى اعراب، با دامدارى و زراعت و مبادله كالا اداره مىشد.
د) از لحاظ جغرافيايى، حجاز در بين دو دولتِ آباد و سرسبز روم و ايران بود. مردم اين دو سرزمين، از نظر علم و دانش، گسترش فنون، شيوه اداره كشور، توليد كالا و شيوه معيشت در اوج پيشرفت بودند. در مقابل، حجاز را سرزمينهاى خشك و غيرقابل سكونت تشكيل مىداد و مردم آن از هر جهت عقب مانده و دور از
