1-11) نامگذارى روز جمعه
ابوحمزه مىگويد: مردى به امام باقر عليه السلام عرض كرد:
كَيْفَ سُمِّيَتِ الْجُمُعَةُ؟
قَالَ: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ جَمَعَ فِيهَا خَلْقَهُ لِوَلَايَةِ مُحَمَّدٍ وَ وَصِيِّهِ فِي الْمِيثَاقِ فَسَمَّاهُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ لِجَمْعِهِ فِيهِ خَلْقَهُ.۱
جمعه چگونه نامگذارى شد؟
فرمود: همانا خداى متعال در آن روز، همه خلق را براى ولايت محمّد صلى اللَّه عليه و آله و وصيّش در ميثاق، جمع كرد و آن روز را به خاطر جمع خلق در آن، جمعه ناميد.
اين روايت دلالت دارد كه ميثاق بر ولايت پيامبر و وصىّ او بعد از خلق آسمانها و زمين واقع شده است. زيرا تشكيل سال و ماه و هفته و روز به طور معمول و به صورت حقيقى، با حركات افلاك به وجود مىآيد. با توجّه به سؤال، مراد از جمعه هم همين روز جمعه معروف است كه همه مىفهمند؛ نه امر ديگرى غير از آن.
1-12) روايات تفسير آيه «مخلّقة و غير مخلّقة»
خداى تعالى مىفرمايد:
يا أَيُّها النّاسُ إِنْ كُنْتُمْ فِي رَيْبٍ مِنَ البَعْثِ فَإِنّا خَلَقْناكُمْ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ مِنْ نُطْفَةٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ ثُمَّ مِنْ مُضْغَةٍ مُخَلَّقَةٍ وَغَيْرِ مُخَلَّقَةٍ.۲
اى مردم، اگر از زنده شدن پس از مرگ در شكّ هستيد، پس ما شما را از خاك آفريديم، سپس از نطفه، آنگاه از خون بسته و سپس از قطعه گوشتِ خلق شده و غير خلق شده.
ظاهر آيه شريفه دلالت دارد كه انسان ابتدا از خاك خلق شده است؛ يعنى خلقت اوّلى همه انسانها از خاك است. در خلق بعدى، خداوند آنها را از نطفه، علقه و مضغه - كه خون بسته شده است - ايجاد مىكند. اين خون بسته شده يا مخلّقه است يا غير مخلّقه. يعنى يا سابقه خلقتى به عنوان يك انسان داشته است يا نه. در
